NA IZGORJELIM LEŠEVIMA BILI SU UOČLJIVI ZNACI ZAŽIVOTNOG DOSPEVANJA U PLAMEN
Prikaz krvavog ličkog septembra 1993. godine ne bi bio potpun ako se izostavi makar osnovna napomena o rezultatima sudskomedicinske obrade posledica hrvatske agresije na ovom području. Osnovni posao ekipe koja je obavljala sudskomedicinsku obradu bio je identifikacija mrtvih tela boraca i civilnog stanovništva.
Proces identifikacije je od početka bio otežan, a sve okolnosti su išle ka daljem komplikovanju. Kao što je poznato, mrtva tela su od strane hrvatskih vlasti bila isporučena bez odeće, ličnih stvari i bilo kakvih dokumenata tako da nismo imali nikakvih polaznih podataka. Jedina metoda za identifikaciju mrtvih tela bila je prepoznavanje od strane rodbine. Metoda prepoznavanja bila je otežana zbog činjenice da su tela dostavljena više dana posle agresije, sa jako uznapredovanim truležnim promenama. Treba imati u vidu i psihološki stav članova uže porodice koji su stavljeni u poziciju da među mnogobrojnim mrtvim telima traže svoje najmilije, pri tome se nadajući da ih na tom mestu neće naći. U prvom aktu, od hrvatske strane je isporučeno 51 mrtvo telo, od kojih je do ovog momenta identifikovano 48. Na svim nastradalima, uočljive su eksplozivne i prostrelne povrede, najčešće i jedne i druge, i to mnogobrojne. Značajan je i podatak da prilikom agresije o kojoj je reč, uopšte nije bilo ranjenih, što rečito govori o namerama agresora.
Izuzetak od prethodnih pravila, predstavlja mrtvo telo označeno brojem 42 na kome su uočene svega tri plitke površne rane, nanete najverovatnije parčićima rasprskavajućeg eksplozivnog sredstva, koje po svom intezitetu i ekstenzitetu nisu mogle prouzrokovati smrt. U ovom slučaju, smrt je nastupila od posledica dve ubodne rane u predelu leve polovine grudnog koša.
Posebni problem prilikom procesa identifikovanja bila su i potpuno ugljenisana tela, a u jednom slučaju i hrpa od svega nekoliko kilograma ugljenisanih kostiju. Ipak, identifikacija je uspešno obavljena i potvrđena od strane porodica nastradalih. Na izgorelim leševima bili su uočljivi znaci zaživotnog dospevanja u plamen.
U međuvremenu, od hrvatske strane isporučeno je još jedno mrtvo telo, na kome nisu uočene truležne promene, dakle telo borca koji je preminuo posle agresije na ovom području. Spolja na telu nisu uočene povrede od streljačkog odnosno eksplozivnog oružja, a na hrvatskoj strani je izvršena obdukcija leša. Spolja na lešu su uočene mnogobrojne povrede po glavi i telu, krvni podlivi i nagnječenja nastali delovanjem tupine zamahnutog mehaničkog oruđa, i ubod u predelu leve bočne strane grudnog koša. U visini osmog rebra, nanesen šiljkom i oštricom zamahnutog mehaničkog oruđa. Izvršena je reobdukcija i ustanovljeno je da postoje mnogobrojni masivni krvni podlivi potkožnog i mišićnog tkiva, serijski prelom pet rebara sa leve strane sa prelomljenim fragmentima koji probijaju plućnu maramicu, delom nagnječen, a delom razoren levi bubreg, glatko presečeno osmo rebro, presečena dijafragma te plitak ubod u predelu slezine. Prema tome, tretman kome su bili izloženi zatvorenici nije potrebno posebno komentarisati.
U selu Medak, snage UNPROFOR-a evakuisale su 12 mrtvih tela, a u Gračacu do ovog momenta ukupno četiri. Nažalost, ove brojke neće najverovatnije biti i konačne.
Procesu identifikacije i sudskomedicinske obrade koja je izvršena, naročito u posebno ilustrovanim slučajevima, prisustvovali su i predstavnici UNPROFOR-a.
Dr Željko Karan,
specijalista sudske medicine
Knin, 24.09.1993.