Piše: Savo Štrbac
“Svetski poznati bugarski hor za crkvenu muziku ‘Sv. Ioan Kukuzel Anđeoglasni’ optužen je u Hrvatskoj, bez ikakvog osnova, da je neprijateljski agent te neće održati očekivani božićni koncert u nedelju, 7. decembra”, piše bugarski portal faktor.bg pod datumom 6. decembar 2025. U nastavku teksta se navodi da je koncert organizovala pravoslavna crkva (HPC), koja Božić slavi 25. decembra, a informacija o poseti bugarskog crkvenog hora distribuirana je u svim medijima, pozivi su poslani državnoj eliti Hrvatske i predstavnicima drugih verskih denominacija. “Međutim, 3. decembra, samo četiri dana pre događaja, u zagrebačkim internetskim novinama dnevno.hr pojavio se članak u kojem se upozorava da bi poseta zbora svetog Ioana Kukuzela Anđeoglasnog ‘… mogao dovesti do sukoba s Beogradom: Dolaze u Zagreb iz Bugarske’ napisala je publikacija, pozivajući se na Savu Štrbca, uticajnu osobu u srbijanskim crkvenim krugovima”, piše pomenuti bugarski portal.
Odakle ja u ovoj priči?
Drugog decembra telefonom me pozvala novinarka “Sputnjika” Brankica Ristić i zamolila za komentar o učešću poznatog bugarskog crkvenog hora u dvorani Lisinski u Zagrebu na božićnom koncertu, koji organizuje neka HPC, za koju ona nije ni čula. Kad joj rekoh da sam čuo za tu “HPC” ali da nisam čuo za ovogodišnji božićni koncert u Lisinskom, pošalje mi link na tekst “Revitalizacija projekta HPC – bugarski hor u službi reciklirane ustaške ideje”, autora Vuka Bačanovića, koji je dan pre objavljen na crnogorskom portalu zurnal.me i koji sam s velikim interesovanjem pročitao.
U tom tekstu autor veoma profesionalno iznosi relevantne podatke o “HPC” iz vremena Drugog svetskog rata i o njenoj sledbenici, koju predvodi bugarski državljanin Aleksandar Radoev Ivanov, koji se potpisuje kao “Aleksandar, po milosti Božjoj arhiepiskop cele Hrvatske pravoslavne crkve”, koji je 3. oktobra 2013. zvanično “obnovio” Hrvatsku pravoslavnu crkvu, tako što je dobio Tomos o autokefalnosti od tzv. Evropske pravoslavne crkve, “jedne od onih nekanonskih mikrourisdikcija sa sedištem u Parizu koje postoje otprilike kao i većina influensera – imaju profil, ali ih niko ozbiljan ne prati”.
U nastavku teksta autor konstatuje: “Ali, čini se da je neko bitan odlučio da ovaj projekat digne na viši nivo. HPC je dobila daleko ozbiljniji PR: Božićni koncert u Lisinskom, dakle u respektabilnoj dvorani za čije iznajmljivanje treba izdvojiti značajna sredstva. A da sve ne bi izgledalo previše provincijski, za duhovni štimung nije angažovan ansambl koji izvodi popevke uz tamburicu, nego čuveni bugarski muški ansambl ‘Sv. Joan Kukuzel – Anđeloglasni', specijalizovan za srednjovekovno pravoslavno pojanje. Osnovan još kasnih šezdesetih, s reputacijom svetskog ranga, ovaj hor je decenijama čuvao tradiciju vizantijske i starobugarske duhovne muzike – da bi se, eto, našao i u ulozi projekta kojim se pokušava, po predlošku iz Drugog svetskog rata, u duhu neonacističke renesanse, izumeti ‘hrvatsko pravoslavlje’ kao zamena za neželjeno srpsko, odnosno neželjene Srbe.”
O ovom, kao i o još nekoliko pretedenata na Pavelićevu “HPC” pisao sam i ja u više navrata na ovim stranicama, pa sam sva moja saznanja o toj “nevladinoj organizaciji” ispričao Brankici, koja je istog dan na portalu “Sputnjika” objavila tekst pod naslovom: “Hrvati i dalje sanjaju Pavelicćev san – o Hrvatskoj pravoslavnoj crkvi!”
Dan kasnije hrvatski portal dnevno.hr pod naslovom: “Ovo bi moglo dovesti do sukoba sa Beogradom: ‘Oni u Zagreb dolaze iz Bugarske'”, prenosi nekoliko citata iz “Sputnjika”:
“Savo Štrbac (Veritas) kaže da SPC ne shvaća dovoljno ozbiljnost ovog događaja, kao i da Hrvatska prećutno prelazi preko onoga što radi prvi čovek HPC arhiepiskop Aleksandar; Niko ne može tvrditi da iza njegovih postupaka službeno stoji i hrvatska država, jer Ministarstvo pravosuđa koje bi trebalo registrovati tu crkvu kao službenu i koja se sada vodi samo kao organizacija – to još nije učinilo. S druge strane, zna se da se na Vladu Hrvatske i na to ministarstvo vrši veliki pritisak da to prihvate jer su po važecćem zakonu Hrvatske ispunjeni uslovi da tzv. HPC bude službeno priznata. To se vidi i iz podrške koju ova crkva ima od hrvatske intelektualne elite, ali i iz dijaspore, posebno iz Australije; Štrbac uopšte ne sumnja da je HPC za sve što radi finansijski dobro podržana: ‘Ne mogu biti sto posto siguran da država Hrvatska to baš želi jer su i oni verovatno svesni da bi to dovelo do ozbiljnog sukoba sa Beogradom. Znaju da bi to bilo guranje prsta u oko Beogradu pa im ne treba još i to, posebno posle ovog revizionizma ustaštva koje se javlja u Hrvatskoj, ovakav potez bi bio opasan za Srbe pravoslavce u Hrvatskoj ali i za samu SPC'; Predsednik Veritasa smatra da je ova situacija opasna iako je dosadašnja hrvatska vlast ‘zamrznula’ pitanje priznanja HPC-a: ‘Ova crkva bi priznanjem preuzela i svu imovinu SPC u Hrvatskoj koja nije mala. No, tu imovina nije ni najbitnija, koliko je bitno ono što bi se dogodilo sa Srbima u Hrvatskoj. U principu, to je sve ono što je nekada želio i Ante Pavelić, tako da je u ovom trenutku bujanja rehabilitacije ustaštva pogodna klima u Hrvatskoj da se ta crkva registruje. A ako je država Hrvatska registruje – to će biti opasno’.”
A dan kasnije (4. decembra) portal hop.com.hr objavljuje tekst pod naslovm “Skandalozno: Dvorana Lisinski otkazala božićni koncert HPC, nakon pritiska šoviniste Štrbca!?”, potsećajući da je nastup propao nakon intervjua “srpskog teroriste i šoviniste Save Štrbca u vezi ovog nastupa u ‘Lisinskom'”, dok sa druge strane “za srpske pevaljke i sav taj šund sa istoka dvorana je otvovrena, ali ne za vrhunsku crkvenu glazbu”, pitajući “nije li ovo veliki skandal i prema bugarskim građanima i bugarskoj kulturi od strane uprave ‘Lisinskog'?”
U prvi mah nisam poverovao da je koncert otkazan. Naime, celi tekst mi je ličio na ironisanje mojih stavova i ocena iznesenih u “Sputnjiku”, tim više što na službenom sajtu “HPC” (hrvatskapravoslavnacrkva.wordpress.com) nije bilo ni reči o otkazu, na kojem je i dalje stršio poziv na koncert sa velikim grbom te organizacije (pravoslavni krst položen na šahovnicu sa prvim belim poljem).
Poverovao sam tek kada sam sutradan (5. decembra) i na stranici “HPC” video i faksimil odluke Koncertne dvorane Vatroslava Lisinskog (KDVL), potpisan od direktorke Nine Čalopek, koji je “arhiepiskop Aleksandar” umetnuo u svoj tekst pod naslovom “U Zagrebu zabranjen božićni koncert Hrvatske pravoslavne crkve”, u kojoj piše:”Otkazuje se Ugovor o korištenju prostora i usluga KDVL sklopljen dana 24.07.2025. između KDVL i Udruge Grčko-istočne crkve – UGIC, zastupane po predsedniku Aleksandru Radoevu Ivanovu (Korisnik), kojim je bilo ugovoreno korišćenje KDVL u Maloj dvorani 7. decembra u 19 sati, a za koji je do trenutka donošenja ove Odluke prodano osam ulaznica.” U kratkom obrazloženju se navodi da se Odluka o otkazu donosi “zbog dostave neistinitih informacija od strane Korisnika”.
A “arhiepiskop Aleksandar” u pomenutom tekstu, nakon konstatacije da je “HPC postojala punih 250 godina prije Ustaša, prije samostalne Srbije i prije SPC” (on to poistovećuje sa Karlovačkom arhiepiskopijom iz vremena Austrougarske monarhije), navodi i ovo: “Sad ispada da Hrvatska dok pokušava udovoljiti Štrbcu i Srbiji koja je od aprila 1999-te punopravna članica Zajednice država Rusije, Belorusije i Srbije, stvara diplomatski skandal s Bugarskom, s kojom je zajednički u Evropskoj uniji i NATO-u…Pozvali smo i gosp. Plenkovića i Milanovića, a još nismo dobili odgovor iz njihovih ureda. Što ako oni odluče doći na božićni koncert?”
I tako je božićni koncert svetski poznatog bugarskog hora Sv. Ioan Kukuzel Anđeoglasni otkazan. Žao mi je zbog njih i zbog svih onih građana Zagreba koji su nameravali da uživaju u njihovom nastupu. Možda je moj intrervju u “Sputnjiku” bio inicijalna kapisla za otkazivanje koncerta, ali odlučujuća uloga pripada velikom manipulatoru i falsifikatoru Bugarinu Aleksandru Radoevu Ivanovu, samozvanom “arhiepiskopu cele Hrvatske pravoslavne crkve”, što su na vreme prepoznali i u KDVL – Udruženje “Grčko-istočne crkve” nije isto što i “Hrvatska pravoslavna crkva”, kao što ni “predsednik udruženja” nije isto što i “arhiepiskop” nepostojeće “Hrvatske pravoslavne crkve”. Vreme je da to prepoznaju i hrvatski organi krivičnog gonjenja.
Izvor: Politika, digitalno izdanje, 09.12.2025.
Povezani tekstovi
