e-Veritas, 15.10.2025. – Saopštenje povodom likvidacije gospićkih Srba u jesen 1991.

U jesen 1991. godine u Gospiću i okolnim mjestima Hrvatska vojska i policija su, uglavnom pod maskama, odvodili srpske civile iz njihovih kuća i stanova i likvidirali ih raznim načinima i na više mjesta.Likvidirani su uglavnom viđeniji Srbi koji su bili lojalni novouspostavljenom hrvatskom režimu.

U tom periodu je, prema Veritasovim podacima, ubijeno najmanje 129 lica srpske nacionalnosti, među kojima i 39 žena, od čega skoro polovina od 16-18 oktobra. Među likvidiranima su i deset bračnih parova i četiri para po jednog roditelja i djeteta.

Do sada su pronađeni i sahranjeni posmrtni ostaci 60 likvidiranih, dok se za ostalima još traga.

Sa likvidacijama srpskih civila bio je upoznat cijeli politički, vojni i policijski vrh hrvatske države. A nakon što su pripadnici JNA, krajem decembra iste godine, pronašli 24 pougljenisana leša srpskih civila u zoni razdvajanja sukobljenih strana, upoznati su, preko poznatih svjetskih medija i humanitarnih organizacija, i predstavnici međunarodne zajednice, pod čijim “pritiskom” je tadašnji predsjednik RH Franjo Tuđman naredio istragu o tim likvidacijama.

Iako su prikupljeni dokazi ukazivali na naredbodavce i izvršioce tih ubistava, slučaj je vrlo brzo stavljen ad akta, a tijela ubijenih su iz primarnih premještani u sekundarne grobnice.

Ubrzo po osnivanju Tužilaštvo Haškog tribunala vodilo je intenzivnu istragu o ovom događaju, ali je slučaj, prije nego je optužnica podignuta, ustupljen hrvatskom pravosuđu. U martu 2001. godine Županijsko državno tužilaštvo u Rijeci podiglo je optužnicu protiv pet pripadnika hrvatske vojske i policije zbog ratnog zločina protiv civilnog stanovništva, a teretilo ih se za bezrazložno hapšenje i likvidaciju najmanje 50 lica.

Pravosnažnom presudom Županijskog suda u Rijeci iz marta 2003. godine osuđeni su: Tihomir Orešković, tadašnji sekretar Operativnog štaba u Gospiću, na 15 godina, Mirko Norac, tadašnji komandant 118. brigade HV-a, na 12 godina i Stjepan Grandić, tadašnji komadant II bojne (puka), na 10 godina zatvora. Sud je istom presudom, u nedostatku dokaza, oslobodio Norca, Oreškovića i Ivicu Rožića za likvidaciju trojice Srba iz Karlobaga, koji su 25. oktobra 1991. godine odvezeni i ubijeni na lokalitetu Crni Dabar na Velebitu, dok je protiv Čanić Milana, zbog odustanka tužioca, odbio optužbu.

Međunarodne i domaće institucije i organizacije iz godine u godinu pitaju zašto nisu procesuirani i ostali pripadnici hrvatske vojske i policije za koje je “van svake sumnje” u tom sudskom postupku utvrđeno da su planirali, hapsili i učestvovali u likvidacijama gospićkih Srba, po komandnoj ili individualnoj odgovornosti, a takvih je više desetina, od kojih su neki i danas na visokim funkcijama i položajima u hrvatskoj vojsci, policiji i vlasti, kao što se to radi u drugim slučajevima i u drugim državama regiona.