U februaru 1991. Hrvatska donosi odluke o nevaženju saveznih zakona na njenoj teritoriji i o razdruživanju od SFRJ, a nakon toga i Srpska autonomna oblast (SAO) Krajina donosi “Rezoluciju o razdruživanju od RH”. Polovinom marta iste godine, JNA traži od Predsjedništva SFRJ da se u državi uvede vanredno stanje, što, usled protivljenja predstavnika Hrvatske, BiH i Makedonije, ne prolazi.
U kontekstu takvog stanja, krajiški Srbi su 25. marta organizovali “miting istine” na Plitvicama sa zahtevom da Nacionalni park “Plitvička jezera” ostane u sastavu SAO Krajine.
Dva dana kasnije, na ulazima u nacionalni park na jarbolima su izvešene srpske i jugoslovenske zastave. Sledeći dan, 29. marta, “martićevci” iz Knina zauzimaju upravne zgrade NP “Plitvička jezera”.
U ranim jutarnjim časovima 31. marta, iz Zagreba je prema Plitvicama, s nekoliko autobusa, kombija, privatnih vozila i jednim transporterom, krenula kolona od oko 400 hrvatskih specijalaca radi “uvođenja ustavnopravnog poretka na području Nacionalnog parka”.
U tom momentu u plitvičkim hotelima bilo je oko 400 turista, među kojima i grupa hrvatskih specijalaca, koji su se dan ranije, s oružjem u koferima, s namerom da “prepadom iznutra” u koordinaciji sa onima izvana, savladaju krajinske teritorijalce i “martićevce”, pomešali sa turistima.
I Srbi su očekivali napad hrvatskih specijalaca pa su ih, na prilazima Plitvicama od Slunja, sačekali u zasedi i sa barikadama od porušenih stabala na cesti. Jutro je bilo maglovito, a sneg do kolena. Puškaranje je započelo ujutro između 6 i 7 časova.
Brojčano nadmoćniji hrvatski specijalci, uz pomoć onih kamufliranih u goste, uspeli su da zauzmu hotele i do podneva uspostave kontrolu nad nacionalnim parkom. Dalju eskalaciju sukoba sprečila je JNA, koja se između suprotstavljenih strana postavila kao “tampon zona”.
Na hrvatskoj strani poginuo je “redarstvenik” Josip Jović (22) iz Aržana kod Makarske, dok ih je dvadesetak ranjeno. Na srpskoj strani poginuo je teritorijalac Rajko Vukadinović (32) iz Korenice, dok ih je 17 zarobljeno, koji su zbog pogibije “redarstvenika” krvnički prebijani sve do njihove razmjene 13. avgusta iste godine.
Hrvatska je poginulog Jovića proglasila za prvu žrtvu “domovinskog rata” i svake godine, na vrlo visokom nivou, obeležava godišnjicu njegove pogibije, iako je tadašnji ministar policije Josip Boljkovac više puta javno govorio i u svojoj knjizi “Istina mora izaći van” zapisao da je obdukcija pokazala da je pogođen metkom iz “tzv. pumparice, jurišne američke automatske puške uvezene iz Singapura, kakvih je imala hrvatska policija”.
Posle ove akcije hrvatska policija je na Plitvicama formirala policijsku stanicu, koja se održala do kraja avgusta te godine, kada je, zbog nemogućnosti funkcionisanja usled kontrole od strane JNA, i rasformirana. Kontrolu nad NP “Plitvička jezera” preuzele su krajinske vlasti i zadržale je sve do avgusta 1995.
Plitvički događaj se po mnogim izvorima uzima kao početak rata u Hrvatskoj devedesetih prošlog veka. Toga dana pravoslavni vernici su slavili Cveti, a katolici Uskrs, zbog čega su mediji ovaj događaj i nazvali “krvavi Uskrs”.
U Beogradu i Banja Luci, 30. marta 2025.
P R E D S J E D N I K
Savo Štrbac
Povezani tekstovi
