Nisu napustili svoja ognjišta jer su poverovali pozivima Franje Tuđmana da im garantuje ličnu i sigurnost imovine
Dvadesetak dana po završetku hrvatske vojne akcije pod kodnim imenom „Oluja” na zapadne delove Republike Srpske Krajine (RSK), koji su u to vreme bili pod zaštitom UN, u selu Gošić, tada u opštini Knin , 27. avgusta 1995. godine, ubijeno je sedam meštana srpske nacionalnosti: Savo Borak (70), Vasilj Borak (68), Grozdana Borak (75), Marija Borak (81), Kosovka Borak (77), Milka Borak (75) i Dušan Borak (56).
Mesec dana kasnije, 28. septembra, gotovo dva meseca od završetka „Oluje”, u obližnjem selu Varivode, tada takođe u opštini Knin, ubijeno je devet meštana, takođe srpske nacionalnosti: Jovan Berić (75), Špiro Berić (55), Radivoj Berić (69), Marija Berić (69), Mirko Pokrajac (84), Dušan Dukić (59), Marko Berić (82), Milka Berić (67) i Jovan Berić (56). Istog dana ubijen je deseti meštanin Varivoda Uglješa Ilijašević, čije je telo kasnije pronađeno u jednoj cisterni za vodu, i čijeg imena nema na spomeniku žrtvama tog sela.
Kako je povodom godišnjice zločina u Gošiću i Varivodama saopštio Dokumentaciono-informacioni centar „Veritas”, svi ubijeni u pomenutim selima bili su civili. Ni u vreme rata, ni u vreme ubistava pobrojanih Srba, navodi „Veritas”, nije bilo nikakvih ratnih dejstava.
– Ostali su zato što nisu hteli da napuste svoja ognjišta i što su poverovali pozivima Franje Tuđmana da svima koji nisu „okrvavili ruke” garantuje ličnu sigurnost i sigurnost za imovinu. A svi su ubijeni vatrenim oružjem iz neposredne blizine u svojim dvorištima, na kućnim pragovima ili u kućama. Hrvatska policija ih je, u nameri da prikrije zločin, tajno pokopala na kninskom groblju pod oznakom „nepoznat”, iako su znali njihove identitete. U proleće 2001. godine njihova tela su, u grupi od 301 posmrtnog ostatka, koliko ih je ukupno bilo pokopano na kninskom groblju, svi iz vremena „Oluje” i „postoluje”, ekshumirali haški istražioci. Porodice su ih identifikovale 2002. godine, a sahranjeni su u rodnim selima, gde su im opština Kistanje i Srpsko narodno vijeće podigli spomenike, koji su do sada više puta bili skrnavljeni – navodi Dokumentaciono-informacioni centar „Veritas”.
Ova ubistva su, pod pritiskom međunarodne zajednice i organizacija za zaštitu ljudskih prava, relativno brzo procesuirana. Županijsko državno tužilaštvo u Zadru već 1996. godine podiglo je optužnicu protiv šestorice bivših hrvatskih vojnika: Nikole Rašića, Ivana Jakovljevića, Pere Perkovića, Ivice Petrića, Zlatka Ladovića i Nediljka Mijića, kojom ih je teretila za krivično delo ubistvo iz koristoljublja.
Iste godine, Županijski sud u Zadru, iako su četvorica optuženih u istražnom postupku priznala izvršenje krivičnog dela, okrivljene je oslobodio krivice usled nedostatka dokaza. Vrhovni sud Republike Srbije ukinuo je prvostepenu oslobađajuću presudu i slučaj vratio na novo suđenje.
Tokom ponovljenog suđenja pred Županijskim sudom u Šibeniku, zastupnik optužbe je 13. februara 2002. odustao od optužnice protiv svih optuženika, uz obrazloženje da su došli do saznanja ko su potencijalni počinioci ubistava u Varivodama i Gošiću, najavivši novu istragu.
– Međutim, ni 30 godina od zločina nema ni optuženih ni osuđenih za ubistva civila u Varivodama i Gošiću, kao ni za mnoga druga ubistva srpskih civila u „postolujnim” vremenima u susednim selima – zaključuje „Veritas”.
Stanovništvo
Po popisu stanovništva u Republici Hrvatskoj iz 1991. godine, u Gošiću je živelo 107 žitelja: 106 Srba i jedan upisan pod „ostali”. Po istom popisu, u Varivodama je živelo 477 žitelja: 472 Srbina, dva Jugoslovena, jedan Hrvat i dvoje „ostalih”. Po popisu stanovništva u RH iz 2021. godine, u Gošiću je živeo 21 meštanin, a u Varivodama 61, bez podataka o nacionalnoj pripadnosti. U Gošiću nema nikoga mlađeg od 40 godina, dok ih je četvoro mlađih od 65. U Varivodama nema nikoga mlađeg od 25 godina, dok ih je 31 mlađe od 65, od čega je samo četvoro mlađih od 40 godina.
M. Derikonjić
Povezani tekstovi
