Republika Srpska Krajina (skraćeno RSK, ili Srpska Krajina ili samo Krajina), bila je međunarodno nepriznata država srpskog naroda na području današnje Hrvatske.
Srpska Krajina se većim jelom svoje teritorije prostirala na području nekadašnje Vojne krajine, i to na području sledećih okruga: Hrvatska vojna krajina, Slavonska vojna krajina i Dunavska vojna krajina.
Srpska Krajina je nastala kao odgovor na postupke hrvatskih vlasti, koje su vodile politiku secesije od Jugoslavije, kao i težnja Srba u Hrvatskoj da ostanu u Jugoslaviji.
Srpska Krajina je postojala između 1991. i 1995. godine i osnovana je na teritoriji Republike Hrvatske u sastavu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije. Glavni grad je bio Knin sa 12.331 stanovnika.
Osim Knina, veći gradovi su bili Vukovar (44.639 stanovnika) i Petrinja (18.706 stanovnika). Srpska Krajina je 1991. godine imala 470.000, a 1993. godine 435.000 stanovnika. Prostirala se na površini od 17.040 km².
Većinu teritorije je Srpska Krajina izgubila tokom hrvatskih vojnih operacija Bljesak i Oluja 1995. godine. Ostatak Srpske Krajine u istočnoj Slavoniji, Baranji i Zapadnom Sremu, prema Erdutskom sporazumu kroz prelaznu upravu Organizacije ujedinjenih nacija, integrisan je u sastav Republike Hrvatske januara 1998. godine.
Srpska Krajina se graničila sa Republikom Hrvatskom, Mađarskom, Saveznom Republikom Jugoslavijom, Republikom Bosnom i Hercegovinom i Republikom Srpskom.
Geografija
Srpska Krajina se sastojala od tri eksklave:
- SAO Krajina (Banija, Kordun, Lika i Severna Dalmacija). U njenom sastavu su bile opštine Benkovac, Vojnić, Vrginmost, Glina, Gračac, Dvor, Drniš, Donji Lapac, Knin, Korenica, Kostajnica, Krnjak, Obrovac, Petrinja, Plaški, Slunj, Srpska opština Zadar i Caprag.
- SAO Zapadna Slavonija. U njenom sastavu su se nalazile opštine: Grubišno Polje, Daruvar, Okučani i Podravska Slatina. Većina Zapadne Slavonije se nalazila pod kontrolom Hrvatske vojske od kraja decembra 1991. godine i u sastavu Srpske Krajine je bila samo formalno.
- SO Istočna Slavonija, Baranja i Zapadni Srem. U njenom sastavu su se nalazile opštine: Beli Manastir, Vukovar, Dalj, Mirkovci i Tenja
Prema Ustavu Srpske Krajine, glavna teritorijalna jedinica bila je opština, koja je, po pravilu, obuhvatala glavno naselje, njen centar i okolna naselja. U sastavu Srpske Krajine bilo je ukupno 28 opština.
Srpska Krajina je obuhvatala šest istorijsko-geografskih oblasti. Konkretno, korpusi Srpske vojske Krajine su bili raspoređeni po ovim oblastima, a po tom principu je vršena i procena broja stanovništva.
- Severna Dalmacija — površina 3.450 km². Granice severne Dalmacije su sa severa Velebit, sa istoka Dinara, sa juga Kosovo polje i Petrovo polje i sa zapada Zadar i jadranska obala. Oblast je teritorijalno bila organizovana u opštine Knin, Benkovac, Obrovac, Drniš i srpski Zadar.
- Lika — površina 4.808 km². Granice Like su sa severa grad Plaški, sa istoka reka Una, sa juga reka Zrmanja i sa zapada linija Medak—Teslingrad. Faktički, Lika se nalazila između planina Velebit, Plješevica i Mala Kapela. U ovoj oblasti se nalaze i Plitvička jezera. Oblast je teritorijalno bila organizovana u opštine Korenica, Donji Lapac, Gračac i Plaški.
- Kordun — površina 2.306 km². Granice Korduna su sa sjevera reka Kupa, sa istoka reka Glina, granica sa Bosnom i Hercegovinom, sa juga planine Plješevica i Mala Kapela i sa zapada reke Mrežnica i Korana. Oblast je teritorijalno bila organizovana u opštine Slunj, Krnjak, Vrginmost i Vojnić. U ekonomskom planu u oblasti se nalazio i grad Topusko.
- Banija — površina 3.456 km². Tačne granice oblasti nisu bile određene. Oblast je teritorijalno bila organizovana u opštine Glina, Petrinja, Kostajnica, Dvor na Uni i deo opštine Sisak.
- Zapadna Slavonija — površina 5.062 km², ali pod kontrolom Srpske Krajine bilo samo 558 km², jer je Hrvatska vojska u jesen 1991. sprovela niz ofanziva i preuzela kontrolu nad većinom oblasti. Granice zapadne Slavonije su sa severa reka Drava, sa istoka okolina opština Donji Miholjac i Orahovica, sa juga reka Sava i za zapada reka Ilok.
Oblast je teritorijalno bila organizovana u opštine Okučani, Pakrac, Daruvar, Grubišno Polje, Podravska Slatina, dio opština Virovitica, Orahovica i Slavonska Požega. Međutim, u stvarnosti je Srpska Krajina imala kontrolu samo nad Okučanima i delom Pakraca. - Istočna Slavonija, Baranja i zapadni Srem — površina 2.511 km². Granice ove oblasti su na severu granica sa Mađarskom, na istoku granica sa Jugoslavijom, na jugu granica ide rekama Dunavom i Savom i na zapadu linijom Osijek—Vinkovci, koji su se nalazili pod hrvatskom kontrolom. Oblast je teritorijalno bila organizovana u opštine Beli Manastir, Vukovar, Dalj, Mirkovci, i Tenja, kao i dijelovi opština Osijek, Vinkovci i Županja.
Izvor: Nportal
Povezani tekstovi
