Ujutro 29. septembra 1991, pripadnici Zbora narodne garde (ZNG) Republike Hrvatske otpočli su opšti napad na sve vojne objekte JNA u garnizonu Bjelovar, koji su već 15 dana bili pod totalnom blokadom. Na izmaku dana, komandant 265. mehanizovane brigade JNA, stacionirane u kasarni „Božidar Adžija“, pukovnik Rajko Kovačević, naredio je obustavu dalje odbrane, odlaganje oružja, predaju vojnika i starješina i njihovo postrojavanje u krugu kasarne, nakon čega su oko 19 časova pripadnici ZNG ušli u kasarnu, iz koje se više nije pružao nikakav otpor.
Po ulasku ZNG u kasarnu, Jure Šimić je, u svojstvu predsjednika Kriznog štaba Bjelovara, naredio da se streljaju komandant Kovačević i njegovi pomoćnici: potpukovnik Miljko Vasić i kapetan prve klase Dragiša Jovanović. Sutradan su, po Šimićevoj naredbi, građani Bjelovara obilazili zauzetu kasarnu, u kojoj su bili izloženi leševi ubijenih oficira, koje su u mimohodu skrnavili pljuvanjem i mokrenjem po njima.
Dok je trajala borba za kasarnu, major JNA Milan Tepić (34), komandant skladišta borbenih sredstava „Barutana” u selu Bedenik, nedaleko od Bjelovara, s ciljem sprečavanja njegove predaje pripadnicima ZNG, minirao ga je sa 170 tona eksplozivnih sredstava, kojom prilikom su stradali i on i vojnik Stojadin Mirković (19), koji, uprkos Tepićevoj naredbi, nije htio da se preda. Hrvatska strana je potvrdila gubitak 11 svojih vojnika, zbog čega su, poslije predaje, iz osvete, streljali komandira straže na tom objektu starijeg vodnika Ranka Stevanovića iz Prokuplja.
U kasarni “Božidar Adžija”, pored pomenutih oficira, poginula su još šestorica pripadnika JNA: Zoran Krstić, Šukri Keljani, Ljubiša Lazić, Nedeljko Jovetić, Berdoli Ejup i Goran Radovanović, a zarobljeno je 59 oficira, podoficira i građanskih lica na službi u JNA i oko 250 vojnika, koji su, nakon fizičkih i psihičkih zlostavljanja u logorima u Bjelovaru, razmijenjeni 9. novembra iste godine u Bosanskom Šamcu.
Šestorica zarobljenih rezervista JNA sa područja Bjelovara (Radovan Barberić, Zdravko Dokman, Radovan Gredeljević, Ivan Hosjak, Boško Radonjić i Milorad Đorđević), izdvojeni su i zatvoreni u policijsku stanicu, odakle su ih, četiri dana kasnije, izvela uniformisana lica sa fantomkama na glavama i strijeljali ih iste noći u šumi Česma, nedaleko od mjesta Malo Korenovo. Sa njima je bio i civil Savo Kovač iz Bjelovara, koji je, igrom slučaja, iako je zadobio tri prostrijelne rane, preživio.
Za opisane zločine nad pripadnicim JNA, tada jedine legitimne i regularne vojske u državi SFRJ, u čijem sastavu je u to vrijeme formalno-pravno bila i Hrvatska, iako je bilo i prijava pred Haškim tribunalom i optužnica pred Vojnim sudom u Beogradu i suđenja pred hrvatskim sudovima, još niko nije osuđen.
Županijski sud u Rijeci presudom od 2. oktobra 2019. nepravosnažno je oslobodio Juru Šimića, kojeg je optužnica iz 2010. teretila da je naredio nepoznatoj grupi naoružanih pripadnika hrvatsko–redarstvenih snaga, da izdvojenu trojicu pomenutih oficira JNA odvedu na stranu i ubiju, što su ovi i učinili pucanjem iz vatrenog oružja, koju je u septembru 2023. potvrdio i Vrhovni sud RH.
Hrvatski sudovi oslabađajuću presudu optuženom Juri Šimiću zasnivaju na iskazima njegovih saboraca da je on u vrijeme zauzimanja kasarne bio u prostorijama kriznog štaba, i na mišljenju hrvatskih vještaka sudsko-medicinske i balističke struke da su uzrok smrti trojice oficira JNA eksplozivne povrede, odnosno djelovanje minsko-eksplozivnih sredstava, za što se Šimić i ne tereti.
Po mišljenju mnogih pravnih autoriteta iz regiona, oslobađajuća presuda Juri Šimiću je velika bruka i sramota hrvatskog pravosuđa. Naime, zločin se desio po predaji oko trista oficira i vojnika, koji su vidjeli čin odvođenja njihova komandanta i njegovih pomoćnika na desetak metara od stroja odakle su se čuli pucnji iz streljačkog oružja i njih više nije bilo među živima, pa odakle onda eksplozivne povrede!? Svjedocima pripadnicima JNA, koji tvrde da su Šimića vidjeli u kasarni, hrvatski sudovi apriori ne vjeruju.
Predsjedništvo SFRJ je 19. novembra 1991. proglasilo majora Milana Tepića, rodom iz Komlenca kod Bosanske Dubice, narodnim herojem, posljednjim i jedinim u ratu devedesetih prošlog vijeka, dok je 31. decembra 1999. Predsjednik SRJ odlikovao vojnika Stojadina Mirkovića, iz Gornje Leskovice kod Valjeva, “Ordenom za zasluge u oblasti odbrane i bezbednosti prvog stepena”. I Sveti Arhijerejski Sinod Srpske Pravoslavne Crkve posthumno je (2014) odlikovao Stojadina Mirkovića “Ordenon Svetog Save trećeg stepena” za “vrlinski život, požrtvovanost i posvjedočenu ljubav prema Bogu i bližnjem svom”.
U Beogradu i Banjaluci 28. septembra 2024.
P R E D S J E D N I K
Savo Štrbac
Povezani tekstovi
