BEOGRAD- Navršava se 30 godina od etničkog čišćenja Srba iz 26 sela Požeške kotline u Hrvatskoj, od kojih su 23 potpuno uništena, po pisanoj naredbi državnog organa, prvoj i jedinoj u Evropi poslije Drugog svjetskog rata, za šta niko nije procesuiran ni pred međunarodnim, ni pred domaćim sudovima.
Tačno u podne 29. oktobra 1991. godine pripadnici civilne zaštite i policije Hrvatske počeli su sprovoditi državnu naredbu o evakuaciji svih mještana iz 26 sela, sa isključivo ili pretežno srpskim stanovništvom, smještenih u Požeškoj kotlini, podno Papuka i Psunja, koju je dan ranije donio Krizni štab opštine Slavonska Požega, saopšteno je iz Dokumentaciono-informativnog centra “Veritas”.
Prema pisanoj naredbi, koju je potpisao Ante Bagarić u svojstvu predsjednika kriznog štaba, koja je dan ranije postavljena na javnim mjestima, evakuacija se sprovodi “s ciljem zaštite njihovih života”.
U naredbi je pisalo da se “sprovodi i radi omogućavanja uspiješnije odbrane odbrambenih položaja hrvatskih snaga”, a “Veritas” podsjeća da je evakuaciju trebalo sprovesti u roku od 48 časova iz sela u kojima je, prema popisu stanovništva iz 1991. godine, živjelo 2.120 lica.
Većina stanovnika prozvanih sela odazvala se naredbi i napustila kuće, od kojih neki utočište nalaze kod rođaka u obližnjim selima, a manji broj u hrvatskim selima označenim kao rejoni prikupljanja.
Iako je stanovništvu prilikom evakuacije obećano da će, kada se vrate, naći sve kako su i ostavili, odmah po njihovom odlasku počelo je sistematsko paljenje i miniranje srpskih kuća s očitim ciljem da se prikriju tragovi pljačke i da se stanovnici napuštenih sela više nikada ne vrate.
Određen broj starijih ljudi, koji nije htio ili mogao, usljed starosti i bolesti, da napusti svoja sela, stradao je prilikom sistematskog paljenja i miniranja njihovih kuća.
Da bi se hrvatskoj i međunarodnoj javnosti “objasnilo” zašto su opljačkana i zapaljena srpska sela, u javnost je puštena teza da su to uradili sami Srbi prilikom povlačenja kako to ne bi palo u hrvatske ruke.
Vidjevši šta se desilo sa njihovim imanjima, u strahu za sopstvene živote, većina Srba iz evakuisanih sela kreće za BiH, koja u to vrijeme još nije bila obuhvaćena ratom, odakle nastavljaju put za Srbiju ili Istočnu Slavoniju, koju su kontrolisali tamošnji Srbi.
Manji broj utočište nalazi u srpskim selima Gornji Vrhovci, Vučjak Čečavski i Šnjegavić, koja su odbila naredbu o evakuaciji, i u kojima su formirane jedinice Teritorijalne odbrane, organizujući seoske straže i odbranu svojih sela.
U zoru 10. decembra 1991. godine jedinice Hrvatske vojske iz sastava 121. brigade iz Nove Gradiške i 123. brigade iz Slavonske Požege počinju napad na “nepokorna” srpska sela, koja padaju bez otpora, a stanovništvo se, zajedno sa pripadnicima Teritorijalne odbrane, povlači prema BiH.
U čišćenju “nepokornih” sela, uključujući i nekoliko susjednih, prema “Veritasovim” i dalje nepotpunim podacima, ubijeno je 71 lice srpske nacionalnosti, od kojih su 42 starija od 60 godina, među njima i 33 žene.
Nakon što je narod iseljen, u tim selima su pripadnici Hrvatske vojske opljačkali, minirali i popalili 616 stambenih i 590 privrednih objekata, dok su bez kuća ostala 1.492 lica.
U saopštenju se napominje da je u decembru 2000. godine iz jedne masovne grobnice u selu Šnjegavić ekshumirano 13 posmrtnih ostataka, od kojih je do sada 11 identifikovano kao žitelji Šnjegavića i Vučjaka Čečavskog.
Od svih žrtava, porodice su, podsjeća “Veritas”, do sada pronašle, identifikovale i sahranile tek 26 posmrtnih ostataka, dok je na spisku nestalih još 45 osoba.
Povezani tekstovi
