U noći između 18. i 19. decembra 1991. godine, pripadnici 108. i 121. brigade Zbora narodne garde (ZNG) i specijalci iz grupe “Svileni”, od 363 vojnika, izvršili su pešadjski napad na srpsko selo Mašićka Šagovina kod Novske, smešteno na južnim obroncima Psunja.
U toku borbe za “prokletu utvrdu”, kako su Hrvati, zbog njenog izuzetnog geostrateškog položaja zvali Mašićku Šagovinu, Zenge su u toku dana, zahvaljujući i činjenici da su branioci sa meštanima slavili Svetog Nikolu, ovladali celim mestom. Tom prilikom su, prema srpskim izvorima, likvidirali najmanje 55 ljudi, među kojima 31 civila i pripadnika TO iz ovog sela.
Rano ujutro pred naletom “zenga”, koje su pred sobom redom palili sve kuće, grupa od dvdesetak civila sklonila se u podrum Rajka Stojičevića, među kojima su bile i meštanke 29-godišnja Mara Mioković i 14-godišnja Milica Vrljanović, koje su preživele ovaj masakr i po izlasku iz zarobljeništva, pred saradnicima Srpskog sabora, još u toku ratnih godina, ostavili pisana svedočanstva o zločinu u Mašićkoj Šagovini.
Obje saglasno navode da su “zenge”, nakon što se iz straha nisu odmah odazvali njihovom pozivu na predaju, iako nisu pružali nikakav otpor jer nisu ni bili naoružani, u podrum ubacili više eksplozivnih naprava. Tom prilikom su ubijeni: Milan Stojičević (30), Tihomir Milosavljević (20), Antal Borbelj (53) i njegova supruga Savka (45), a teže su ranjene Nevanka Despotović i Stojka Mioković, a lakše Savka Stojčević i Milica Vrljanović.
A kad su počeli izlaziti iz podruma sa podignutim rukama, hrvatski vojnik Zdravko Paritan iz Cerničke Šagovine, prozvao je Milorada Miokovića (38) i, nakon što ga je upitao gdje mu je brat Čedo, ubio ga iz vatrenog oružja. Isti vojnik je malo kasnije ubio i Predraga Cindrića (23), Branka Miletića (33) i Dragana Milosavljevića (23) i još neke pripadnike TO koje nisu poznavali.
Na drugom kraju sela, po svedočenju meštanina Jovice Milosavljevića (25), datom po izlasku iz zarobljeništva u maju 1992. u Crvenom krstu u Beogradu, pripadnici hrvatskih snaga uterali su u podrum Branka Miletića, grupu civila, među kojima su, pored njega, bili i: Ljubica Miletić, Cvetanka Milosavljević, Ružica Milosavljević, Marica Mioković i Stojka Mioković i zatim zapalili kuću. Vatra na sreću nije stigla do podruma, iako je kuća potpuno izgorela, tako da su svi preživeli i posle toga proveli još tri dana u podrumu Đorđa Mandića, gde su bili zaključani zajedno sa preživelima iz kuće Rajka Stojičevića, dok ih hrvatske vlasti nisu prebacile u zatvor u Novoj Gradiški. Toga dana Jovica je video kako je već pomenuti Zdravko Paritan iz Cerničke Šagovine, nogama i kundakom tukao nenaoružanog Milorada Miokovića (38) i potom ga ubio pištoljem iz neposredne blizine. Takođe je vidio i ubijenog Jovu Savanovića (60).
Mara, Milica i Jovica saglasno iskazuju da su po zauzamanju sela ubijeni i meštani civili: Gospava Mandić (40), Milenko Tubić (61) i njegova supruga Mlađenka (61), Zorka Bakić (45) i Gligorije Milanković (59), koje je pobio Stevan Kulić iz Cerničke Šagovine. To veče su ubili i paralizovanu Anku Milanković (87) tako što su joj bombu ubacili u kuću.
Po nalogu hrvatske vojske u Mašićkoj Šagovini je pokopano 28 leševa, većina pod imenom, a skupljali su ih i pokapali njihovi rođaci, među kojima i Cvetanka Milosavljević, koja je morala pokopati i svoja dva sina Tihomira i Dragana.
Sa ove lokacije do 2013, u pojedinačnim ekshumacijama, ekshumirano je i predato srpskoj strani najmanje 6 posmrtnih ostataka, uz objašnjenje da su “stradali u borbi”. U oktobru 2013. sa ove lokacije ekshumirani su posmrtni ostaci 19 žrtava, od kojih je do sada 14 identifikovano. Za ostale žrtve još se ne zna ni mesto ukopa.
Selo je kompletno opljačkano i spaljeno, izuzev Zadružnog doma u kome se nalazila hrvatska vojska sve do dolaska vojnika UN.
U Hrvatskoj ova akcija se kotira kao “jedna od prvih herojskih bitaka domovinskog rata, u kojoj su četnici pretrpeli velike gubitke – oko stotinu mrtvih”, dok su njihovi (hrvatski) gubici iznosili 13 poginulih i više desetina ranjenih.
Iako su u ovoj akciji ubijani civili i zarobljenici, koje kategorije osoba su u oružanim sukobima zaštićene ženevskim konvencijama, iako su poznata imena osoba koje su isplanirale i izvele ovu akciju, kao i neposredni počinioci ubistava, za ovaj zločin još niko nije odgovarao ni pred domaćim ni pred međunarodnim sudovima.
U Mašićkoj Šagovini je po popisu stanovništva iz 1991. živelo 209 stanovnika od čega 189 (90 odsto) Srba, 16 Hrvata i 4 Jugoslovena. Dvadeset godina kasnije, po popisu iz 2011, u ovom selu je popisano 7 žitelja, 2 muškarca i pet žena, bez oznake nacionalne pripadnosti.
Savo Štrbac
Povezani tekstovi
