Dana 29. septembra 1991. godine pripadnici Zbora Narodne Garde (ZNG) Republike Hrvatske, ujutro u 07,20 časova, otpočeli su opšti napad na sve vojne objekte Jugoslovenske Narodne Armije (JNA) u garniozonu Bjelovar, koji su već 15 dana bili pod totalnom blokadom.
Pošto je izostala pomoć viših komandi JNA, a nastala situacija na izmaku dana nije davala nikakvu šansu za dalju uspješnu odbranu, komadant 265. mehanizovane brigade, stacionirane u kasarni na Vojnoviću, pukovnik Rajko Kovačević, naredio je obustavu dalje odbrane, odlaganje oružja, predaju vojnika i starješina i njihovo postrojavanje u krugu kasarne, nakon čega su ZNG-e, oko 19 časova, ušle u kasarnu iz koje se više nije pružao nikakav otpor.
Po ulasku u kasarnu, Jure Šimić, u svojstvu predsjednika Kriznog štaba Bjelovara, naredio je da se zarobljeni vojnici i starješine skinu do pojasa, a potom je iz stroja izveo komandanta Kovačevića i njegove pomoćnike, potpukovnika Miljka Vasića i kapetana I klase Dragišu Jovanovića, odveo ih pedesetak metara dalje od stroja i u svakoga ispalio po dva metka iz pištolja, usmrtivši ih na licu mjesta. Pored trojice pomenutih oficira u toj kasarni poginula su još šestorica pripadnika JNA, a 59 oficira, podoficira i građanskih lica na službi u JNA i oko 250 vojnika je zarobljeno. Šestorica zarobljenih pripadnika JNA izdvojena su i zatvorena u Policijsku stanicu, odakle su ih, četiri dana kasnije, izvela uniformisana lica sa fantomkama na glavama i strijeljali ih iste noći u šumi “Česma”, nedaleko od mjesta Malo Korenovo.
Dok je trajala borba za kasarnu na Vojnoviću, tridesetčetverogodišnji major JNA Milan Tepić, komadant skladišta borbenih sredstava „Barutana” u selu Bedenik, nedaleko Bjelovara, u cilju spriječavanja njegove predaje ZNG-ama, digao ga je u vazduh sa 170 tona eksplozivnih sredstava, kojom prilikom su stradali i on i vojnik devetnaestogodišnji Mirković Stojadin, koji, uprkos Tepićevoj naredbi, nije htio da se preda. Hrvatska strana je potvrdila gubitak 11 svojih vojnika, zbog čega su, nakon predaje, iz čiste osvete, streljali komandira straže na tom objektu, st. vodnika Stevanović Ranka. Iza majora Tepića ostali su supruga i dvoje djece, sin od osam i kćer od devet godina.
Predsjedništvo SFRJ je krajem 1991. godine proglasilo majora Milana Tepića za narodnog heroja, posljednjeg i jedinog u proteklom ratu. Njegovo ime danas nose ulice i kasarne u gradovima širom Srbije i Republike Srpske, a u njegovu čast Vojska Republike Srpske je ustanovila poseban Orden za zasluge u ratu.
U Komlencu kod Kozarske Dubice, rodnom mjestu majora Milana Tepića, i ove godine, uz prisustvo članova njegove porodice, obilježena je godišnjica njegove herojske pogibije.
Dan kada je poginuo major Tepić u Bjelovaru se slavi kao Dan grada i kao Dan bjelovarskih branitelja. Neki hrvatski mediji, u slavljeničkom zanosu, žestoko kritikuju odnos Srba prema majoru Tepiću, nazivajući ga “ratnim zločincem nad hrvatskim narodom”, dovodeći ga u negativni kontekst “pomirenja i dobrosusjedskih odnosa” njihove sa srpskim državama.
Pa, da li je čin Milana Tepića zaista herojski?
Gledajući sa pozicije tadašnje države SFRJ, u kojoj je jedina legalna vojska bila JNA, čin majora Tepića je, nesumnjivo, bio herojski. Naime, svjesno žrtvovanje sopstvenog, jedinog i neponovljivog, života zarad viših, državnih i nacionalnih, interesa, vodeći pri tom računa da se spase životi saborcima a neprijatelju nanesu što veći gubici, može se okvalifikovati samo kao junački čin, što je sinonim i za herojstvo.
U srpskom narodu, barem od Kosovskog boja i Miloša Obilića, pa preko Stevana Sinđelića, koji su, potpuno svjesno, prvi krenuvši da ubije turskog sultana, a drugi dižući u lagum barutanu sa sobom ali i svojim i neprijateljskim vojnicima, žrtvovali i svoje živote, izgrađen je stereotip junaka. Turci su Obiliću odrubili glavu ali su mu istovremeno iskazali divljenje i poštovanje na činu hrabrosti, dok su od glava mrtvih Sinđelićevih saboraca, iz osvete i straha, sazidali Ćele-kulu. Dižući u lagum 175 tona eksploziva sa sobom i neprijateljskim vojnicima, Major Tepić je potvrdio takav stereotip srpskog junaka.
Tepić je i vojnik koji je položio zakletvu da će državu, koja se zvala SFRJ, čuvati i braniti i od vanjskog i od unutrašnjeg neprijatelja, a žrtvovanjem sopstvenog života sačuvao je vojničku čast na najbolji mogući način. Za ocjenu njegovog samoubilačkog čina irelevantno je bilo čije, ondašnje ili sadašnje, mišljenje o državi za koju je život dao i o vojsci čiju je čast branio. Major Tepić je tako postupio prvenstveno kao Srbin odgojen na kosovskoj epopeji o svjesnoj žrtvi radi očuvanja narodne i državne slobode i primjera pokoljenjima, ali i kao dijete podkozarja gdje su, za njegova života, još bila svježa sjećanja na stradanje Srba u Drugom svjetskom ratu u obližnjem ustaškom logoru Jasenovac.
Uz dužno žaljenje svih izgubljenih života, mišljenja sam da Srbi, s obje strane Drine, s punim pravom odaju počast Tepićevom žrtvovanju i njegovom junaštvu kroz već pomenute forme, što je uobičajeno i kod drugih naroda. Oni koji to ne razumiju, očito imaju problem sa državnim, nacionalnim i vojničkim identitetom. Ali to je njihov problem.
03.10.2013.
Savo Štrbac
Povezani tekstovi
