U NoćI između 18 i 19. decembra 1991. godine, pripadnici 108. i 121. brigade Zbora narodne garde (ZNG) i specijalci iz grupe “Svileni”, njih ukupno 363 vojnika, izvršili su pešadijski napad na srpsko selo Šagovina Mašićka kod Nove Gradiške, smešteno na južnim obroncima Psunja.
Selo je branilo ukupno stotinak pripadnika TO iz ovoga i susednih srpskih sela i dobrovoljaca iz Srbije, saopštava Informaciono-dokumentacioni centar Veritas.
U toku borbe za “prokletu utvrdu”, kako su Hrvati, zbog njenog izuzetnog geostrateškog položaja zvali Šagovinu Mašićku, “zenge” su u toku dana, dok su meštani slavili Svetog Nikolu, ovladali celim mestom, kada su, prema srpskim izvorima, likvidirali najmanje 55 ljudi, među kojima 31 civila i pripadnika TO iz ovog sela, dok ih je nekoliko desetina prošlo višemesečnu torturu u hrvatskim kazamatima.
Prema svedočenjima preživelih logoraša, “zenge” su pred sobom redom palili kuće i ubijali i civile i branioce posle odbacivanja oružja i predaje. Prema hrvatskim izvorima, akciju je isplanirao brigadir Josip Mikšić, tadašnji komadant 121. brigade, a napadom komandovao pukovnik Ante Šolić, tadašnji komadant Samostalne interventne satnije (čete) pri 121. brigadi. Među ubicama civila i zarobljenika, preživeli meštani prepoznali su Zdravka Paritana, Stevana Kulića, obojica iz Cerničke Šagovine, i Ivana Klepića iz Nove Gradiške.
Po nalogu hrvatske vojske, u Šagovini Mašićkoj je pokopano 28 ubijenih Srba, većina pod imenom, a skupljali su ih i sahranjivali njihovi rođaci, među kojima i Cvetanka Milosavljević, koja je morala da sahrani dva sina – Tihomira (20) i Dragana (23). Sa ove lokacije je u pojedinačnim ekshumacijama do 2013. ekshumirano i predato srpskoj strani najmanje šest posmrtnih ostataka, uz objašnjenje da su “stradali u borbi”. U oktobru 2013. sa ove lokacije ekshumirani su posmrtni ostaci 19 žrtava, od kojih je do sada 14 identifikovano. Za ostale žrtve još se ne zna ni mesto ukopa. Selo je kompletno opljačkano i spaljeno, izuzev Zadružnog doma u kome se nalazila hrvatska vojska sve do dolaska vojnika UN-a.
U Hrvatskoj se ova akcija kotira kao “jedna od prvih herojskih bitaka Domovinskog rata, u kojoj su četnici pretrpeli velike gubitke – oko stotinu mrtvih”, dok su hrvatski gubici iznosili 13 poginulih i više desetina ranjenih. Iako su u ovoj akciji ubijani civili i zarobljenici, kategorije koje su u oružanim sukobima zaštićene Ženevskim konvencijama, iako su poznata imena osoba koje su isplanirale i izvele akciju, kao i neposredni počinioci ubistava, za ovaj zločin još niko nije odgovarao ni pred domaćim, ni pred međunarodnim sudovima, objašnjavaju u Veritasu.
U Šagovini Mašićkoj je po popisu stanovništva iz 1991. živelo 209 stanovnika od čega 189 Srba, 16 Hrvata i četiri Jugoslovena. Trideset godina kasnije, po popisu iz 2021, u ovom selu je popisano pet žitelja, dva muškarca i tri žene, bez oznake nacionalne pripadnosti.
Povezani tekstovi
