Od 28. do 30. novembra 2012. godine iz zajedničke grobnice sa lokacije „Sveta Mara“ u Šibeniku ekshumirani su posmrtni ostaci 31 lica , dok ih je 13 sa iste lokacije, čiji su identiteti bili poznati, već ranije ekshumirano po pojedinačnim zahtjevima porodica žrtava. Radi se o posmrtnim ostacima Srba sa područja sjeverne Dalmacije koji su stradali u agresiji hrvatskih oružanih snaga u avgustu 1995. godine (akcija „Oluja“) na zaštićenu zonu UN-a, poznatu kao sektor „Jug“.
Ekshumaciju je obavljala Uprava za zatočene i nestale pri Ministarstvu obitelji, branitelja i međugeneracijske solidarnosti RH, dok su u svojstvu posmatrača prisustvovali predstavnici Komisije za nestala lica Republike Srbije.
Iako je u pitanju jedna od većih zajedničkih (registrovanih) grobnica, za koju se znalo od marta 1996. godine, ekshumacija se odvijala uglavnom u tišini hrvatskih medija, što je bez sumnje u direktnoj uzročnoj vezi sa naiconalnom pripadnošću žrtava i nedavno izrečenom pravosnažnom oslobađajućom presudom od strane Haškog tribunala hrvatskim generalima Gotovini i Markaču, zbog koje u Hrvatskoj traje još euforično stanje zbog „očišćenja“ akcije „Oluja“ od svih mrlja.
Prema „Popisu poginulih lica u akciji ’Oluja’ sa mjestom pokopa posmrtnih ostataka“, kojeg je hrvatska predala srpskoj strani u martu 1996. godine, na lokaciji „Sveta Mara“ pokopano je 17 posmrtnih ostataka, od kojih 11 pod imenom, a ostali pod oznakom NN (nepoznat). Od tih 11 preliminarno identifikovanih, svi su civili prosječne starosti preko 68 godina, među kojima je i 7 žena.
Na gorblju „Sveta Mara“ pokopani su posmrtni ostaci sjevernodalmatinskih Srba, uglavnom ubijenih u svojim kućama. Tako su prema VERITAS-ovim podacima u selu Ićevo ubijene Bulaja Andrije Milka (1910) i njena kćerka Bulaja Stevana Draginja (1940), čije posmrtne ostatke je porodica već ranije ekshumirala i prenijela u porodičnu grobnicu. U selu Sonković ubijen je i Marić Mile Stevan (1915), djed australskog košarkaškog reprezentativca Aleksa Marića, čiji posmrtni ostaci su sve do danas bili pokopani na pomenutom groblju.
Na području sektora „Jug“ u akciji „Oluja“, prema VERITAS-ovim podacima, srmtno je stradalo 1.045 lica srpske nacionalnosti, među kojima 672 civila, od čega 291 žena, od kojih je do sada sahranjeno 593 lica, dok se 452 još vode kao nestali.
Na području sektora „Jug“, počev od 2001. godine, do sada je ekshumirano 549 posmrtnih ostataka (Knin 301, Gračac 154, Korenica 27, Gospić – Žitnik 49 i 18 sa pojedinačnih lokacija), od kojih je do sada identifikovano 414 lica.
Na području sekotra „Jug“ nalazi se još nekoliko većih grobišta (59 u Zadaru, 7 u Vrlici, 3 u Vodoteču) i više pojedinačnih („vrtnih grobova“), sa više od 80 posmrtnih ostataka srpskih žrtava iz vremena „Oluje“, koji više od 17 godina čekaju povoljnu „političku klimu“ da budu ekshumirani i identifikovani. Izgleda da je ta povoljna „politička klima“ stigla tek sa pravosnažnom oslobađajućom presudom hrvatskim generalima Gotovini i Markaču od strane Haškog tribunala, u čijoj zoni odgovornosti su pobijeni i Srbi čiji su posmrtni ostaci danas ekshumirani.
Porodice stradalih krajiških Srba očekuju da se ekshumacije i ostalih registrovanih grobišta iz rata 1991-1995. (ukupno oko 500) nastavi što prije, tim više što je RH u decembru prošle godine potpisala ugovor o pristupanju EU, kojim je predviđeno da ova država postane njen punopravni član 1. jula 2013. godine.
U Beogradu, 30.11.2012.
P R E D S J E D N I K
Savo Štrbac
Povezani tekstovi
