Međunarodni sud pravde odbacio međusobne tužbe Zagreba i Beograda za kršenje Konvencije o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida. Najviši svetski sud utvrdio da su srpske i hrvatske snage između 1991. i 1995. godine počinile teške zločine od kojih neki ulaze u materijalne elemente genocida, ali da namera nije bila da se etnička grupa “uništi” već da se “nasilno ukloni” sa dela teritorije pod kontrolom druge strane
Kao što se i očekivalo, Međunarodni sud pravde je odbacio hrvatsku tužbu i srpsku protiv-tužbu za kršenje Konvencije o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida.
Od 17 sudija najvišeg svetskog suda, njih 15 je zaključilo da zločini protiv nesrpskog stanovništva na području Istočne i Zapadne Slavonije, Korduna, Banije, Like i Dalmacije, “nisu počinjeni s namerom potpunog ili delimičnog uništenja” Hrvata kao grupe. Srpska protivtužba koja se odnosi na zločine počinjene nad krajinskim Srbima tokom i nakon operacije Oluja u leto 1995. godine je odbačena jednoglasno.
Sud je utvrdio da neka od krivičnih dela – ubistva i nanošenje teških telesnih i duševnih povreda – koja su počinili pripadnici JNA, srpskih i hrvatskih snaga, predstavljaju materijalni element genocida. Ipak, u oba slučaja je zaključeno da nije bilo specifične genocidne namere: da se hrvatsko ili srpsko stanovništvo uništi u celini ili delimično. Umesto toga, sud je zaključio da su zločini počinjeni sa namerom”nasilnog uklanjanja” i “etničkog čišćenja” hrvatskog stanovništva sa područja Istočne i Zapadne Slavonije, Korduna, Banije, Like i Dalmacije, odnosno srpskog stanovništva iz Krajine.
Sa 11 glasova za i 6 protiv je odbačen i prigovor Srbije na nadležnost suda za zločine počinjene pre 27. aprila 1992. godine kada je formalno uspostavljena Savezna Republika Jugoslavija.
Današnjom presudom je stavljena tačka na spor koji se vodi pred najvišim svetskim sudom od jula 1999. godine. Prva je spor pokrenula Hrvatska, nakon čega je usledila srpska protiv-tužba u januaru 2010. Strane su razmenile argumente na raspravi koja je vođena u martu prošle godine.
Na kraju dvočasovnog čitanja sažetka presude, predsedavajući sudija je zatražio od obe države da “nastave saradnju” kako bi se utvrdila “sudbina nestalih” ohrabrujući ih, takođe, da sarađuju u iznalaženju načina da se naknadi šteta žrtvama i “sačuva mir i stabilnost” u regionu.
U izjavama nakon izricanja presude, predstavnici zvaničnog Beograda i Zagreba su se trudili da nalaze najvišeg svetskog suda, koji presuđuje u sporovima između država, predstave u što povoljnijem svetlu po njihovu stranu. Tako je predstavnik Zagreba u prvi plan isticao da presuda potvrđuje da su JNA i srpske snage izvršili agresiju na Hrvatsku, dok je za Beograd najvažnije da je Međunarodni sud pravde konstatovao da su u Oluji počinjeni zločini i da je egzodus krajinskih Srba za hrvatsko rukovodstvo bio planirana i “poželjna” posledica vojne operacije.
Povezani tekstovi
