Dokumentaciono-informativni centar „Veritas“ podseća da se sutra navršava 27. godina od agresije hrvatske vojske na tadašnju zaštićenu zonu UNPROFOR na Ravnim Kotarima.
Akcija kodnog naziva „Maslenica“ počela je 22. januara 1993.
U sledećih nekoliko dana hrvatske snage su zauzele nekoliko desetina kvadratnih kilometara uključujući aerodrom Zemunik i nekoliko visova na Velebitu i branu sa hidroelektranom Peruća.
„U ovoj agresiji najviše su stradala tri srpska sela: Islam Grčki, Kašić i Smoković, kao i etnički mešovita sela: Murvica, Crno, Zemunik Gornji, Poljica i Islam Latinski. Srbi iz pomenutih sela su pobijeni, prognani ili odvedeni u zatvore i logore. Njihova bogata imanja su opljačkana, opustošena i uništena, a kulturni spomenici, groblja i crkve devastirani, oskrnavljeni ili porušeni, među kojima i Dvori Janković Stojana u Islamu Grčkom sa crkvicom sv. Georgija (osveštana 1675), u kojoj je sahranjen poznati književnik Vladan Desnica i crkve sv. Georgija (osv. 1567) u Smokoviću i sv. Ilije (osv. 1872) u Kašiću“, stoji u saopštenju.
Prema podacima „Veritasa“ tada je poginulo i nestalo 348 Srba, od čega 55 civila, a prosečna starost nastradalih je 60 godina. „Među žrtvama se nalazi i 34 žene, prosečne starosti 57 i troje dece do 12 godina. Među žrtvama se nalazi i 65 dobrovoljaca sa prostora Srbije i BiH, koji su došli na Ravne Kotare da zajedno sa domicilnim Srbima brane njihova vekovna ognjišta“, precizira Veritas.
Od ukupnog broja žrtava do sada je rasvjetljena sudbina 337 lica, dok se na evidenciji nestalih vodi još 11, od čega šest civila, među kojima su tri žene.
„U zbegovima je u narednih nekoliko meseci umrlo još 165 lica, uglavnom starije populacije, a ukupno je proterano više od deset hiljada Srba, koji su se raselili širom sveta.“
Predsednik „Veritasa“ Savo Štrbac ističe da se jedan od najtežih ratnih zločina odigramo na prevoju Mali Alan na Velebitu, u neposrednoj blizini osmatračnice UNPROFOR-a.
„Pripadnici hrvatske specijalne policije ‘Alfe’, mučki su, iz zasede, ubili i masakrirali 22 pripadnika Srpske vojske Krajine (SVK) s područja Gračaca. Ovaj masakr počinili su pripadnici Petog voda iz sastava ‘Alfe’, kojim je komandovao Milijan Brkić zvani Vaso, aktuelni zamenik predsednika HDZ-a i potpredsednik Hrvatskog Sabora. Operaciju „Maslenica“ su planirali i izveli Janko Bobetko, Ante Gotovina, Ante Roso, Mirko Norac i Mladen Markač, uz znanje i odobrenje Franje Tuđmana“.
Štrbac podseća da je tokom ove agresije načelnik artiljerije sektora „Velebit“ bio Agim Čeku.
„Usled neselektivnog granatiranja po dubini područja opština Benkovac i Obrovac, najviše je i stradalo civila“, precizira Štrbac.
On navodi da za ovaj zločin do sada niko nije odgovarao.
Prema službenom popisu stanovništva iz 1991. godine u Kašiću je živelo ukupno 765 žitelja, od toga 757 (99%) Srba, u Smokoviću 1.029, od toga 989 (96%) Srba i Islamu Grčkom 1.139, od toga 991 (87%) Srbin.
Dvadeset godina kasnije, prema popisu stanovništva u RH iz 2011, u Kašiću je živjelo 63, u Smokoviću 110 i u Islamu Grčkom 150 žitelja, bez oznake nacionalne pripadnosti.
Đ. Barović – Vesti