Parastos za 348 ubijenih i nestalih Srba u Ravnim Kotarima i na Malom Alanu u januaru 1993. godine u akciji Hrvatskih oružanih snaga Maslenica, služen je u Crkvi Svetog Marka u Beogradu. Za zločin u kojem je stradalo i 55 civila prosečne starosti 60 godina još niko nije odgovarao iako je prošlo tri decenije, podseća Dokumentaciono-informativni centar Veritas.
Hrvatske oružane snage su 22. januara 1993. izvršile agresiju, pod kodnim nazivom Maslenica, na južne delove Republike Srpske Krajine (RSK) a do sada, ni pred međunarodnim ni pred domaćim sudovima, niko nije procesuiran za ove zločine.
Agresija je, kako navodi Savo Štrbac, predsednik Veritasa, izvršena u toku realizacije Vensovog plana, kojim je godinu dana ranije RSK stavljena pod zaštitu mirovnih snaga UN (Unprofora).
U narednih nekoliko dana hrvatske oružane snage su uspele da zauzmu nekoliko desetina kvadratnih kilometara na Ravnim Kotarima, uključujući i aerodrom Zemunik i nekoliko visova na Velebitu, i da preuzmu kontrolu nad branom i hidroelektranom Perućac. U ovoj agresiji najviše su stradala tri srpska sela: Islam Grčki, Kašić i Smoković, kao i etnički mešovita sela: Murvica, Crno, Zemunik Gornji, Poljica i Islam Latinski.
– Srbi iz pomenutih sela su pobijeni, prognani ili odvedeni u zatvore i logore. Njihova bogata imanja su opljačkana, opustošena i uništena, a kulturni spomenici, groblja i crkve devastirani, oskrnavljeni ili porušeni – naveo je Štrbac.
Među žrtvama ove akcije, prema Veritasovoj evidenciji, su i 34 žene, prosečne starosti 57 godina i troje dece do 12 godina, kao i 65 dobrovoljaca sa prostora Srbije i BiH, koji su došli da pomognu svojim sunarodnicima da odbrane vekovna ognjišta. Od ukupnog broja žrtava do sada je rasvetljena sudbina 337 lica, dok se na evidenciji nestalih vodi još 11, od čega je šest civila, među kojima su tri žene.
U Veritasu navode da su ovaj masakr počinili pripadnici Petog voda iz sastava Alfe, kojima je komandovao Milijan Brkić, zvani Vaso, donedavni zamenik predsednika HDZ i potpredsednik Hrvatskog Sabora u prethodnom sazivu. U saopštenju se dodaje da su operaciju Maslenica izveli hrvatski generali Janko Bobetko, Ante Gotovina, Ante Roso, Mirko Norac i Mladen Markač, uz znanje i odobrenje tadašnjeg predsednika Hrvatske i vrhovnog komadanta hrvatskih oružanih snaga Franje Tuđmana. Načelnik artiljerije, od čijeg je dejstva stradao veliki broj civila na području opština Benkovac i Obrovac, bio je general Agim Čeku, kasniji premijer u vladi samoproglašenog Kosova.
Umirali u zbegovima
Narednih meseci je u zbegovima umrlo još 165 osoba, uglavnom starije populacije, a iz ravnokotarskih sela proterano je, prema podacima Veritasa, više od 10.000 Srba.
Prema popisu stanovništva u Hrvatskoj iz 1991. godine, u Kašiću je živelo ukupno 765 stanovnika, od kojih 757 Srba, u Smokoviću 1.029, od toga 989 Srba, a u Islamu Grčkom 1.139 žitelja, od kojih je 991 bilo srpske nacionalnosti. Trideset godina kasnije, prema popisu stanovništva u Hrvatskoj iz 2021. godine, u Kašiću je živelo 69, u Smokoviću 162 i u Islamu Grčkom 150 stanovnika i to bez oznake nacionalne pripadnosti.
Povezani tekstovi
