Dana 28. septembra 1995, gotovo dva mjeseca po završetku “Oluje”, u selu Varivode, tada u opštini Knin, ubijeno je devet mještana srpske nacionalnosti: Jovan Berić (75), Špiro Berić (55), Radivoj Berić (69), Marija Berić (69), Mirko Pokrajac (84), Dušan Dukić (59), Marko Berić (82), Milka Berić (67) i Jovan Berić (56). Oko ili istog dana ubijen je i deseti mještanin Varivoda, Uglješa Ilijašević (54), čije tijelo je kasnije pronađeno u jednoj gustijerni i čijeg imena nema na spomeniku žrtvama toga sela. Prosječna starost žrtava je 67 godina.
Mjesec dana ranije, 27. avgusta, u obližnjem selu Gošić ubijeno je sedam mještana takođe srpske nacionalnosti: Savo Borak (70), Vasilj Borak (68), Grozdana Borak (75), Marija Borak (81), Kosovka Borak (77), Milka Borak (75) i Dušan Borak (56). Prosječna starost žrtava je 70 godina.
Svi ubijeni u oba sela bili su civili a u tim selima, ni u vrijeme rata ni u vrijeme ubistava, nije bilo nikakvih ratnih aktivnosti. Ostali su zato što nisu htjeli napustiti svoja ognjišta i što su povjerovali Tuđmanovim pozivima da svima koji nisu “okrvavili ruke” garantuje imovinsku i osobnu sigurnost. A svi su ubijeni vatrenim oružjem iz neposredne blizine u svojim dvorištima, na kućnim pragovima ili u kućama.
U namjeri prikrivanja zločina, hrvatska policija ih je tajno pokopala na kninskom groblju pod oznakom “nepoznat” iako su znali njihov identitet. Njihova tjela su u proljeće 2001. ekshumirali haški istražioci, među 301 posmrtnim ostatkom, koliko ih je bilo pokopano na Kninskom groblju, svi iz vremena “Oluje” i “postoluje”. Porodice su ih identifikovale 2002. a sahranjeni su u rodnim selima, gdje su im opština Kistanje i Srpsko narodno vijeće podigli spomenike, koji su već više puta bili skrnavljeni.
Pod pritiskom međunarodne zajednice i organizacija za zaštitu ljudskih prava, ova ubistva su relativno brzo procesuirana, tako da je Županijsko državno tužilaštvo u Zadru već 1996. podiglo optužnicu protiv šestorice bivših hrvatskih vojnika (Nikola Rašić, Ivan Jakovljević, Pero Perković, Ivica Petrić, Zlatko Ladović i Nediljko Mijić) zbog krivičnog djela ubistva iz koristoljublja.
Iste godine Županijski sud u Zadru, iako su četvorica optuženika u istrazi priznali počinjenje djela, oslobađa ih optužbe u nedostatku dokaza. Vrhovni sud RH je ukinuo prvostepenu oslobađajuću presudu i slučaj vratio na ponovno suđenje.
Tokom ponovljenog suđenja pred Županijskim sudom u Šibeniku, zastupnik optužbe je 13. februara 2002 odustao od optužnice protiv svih optuženika uz obrazloženje da su došli do saznanja ko bi mogao da bude počinilac ubistava u Varivodama i Gošiću, najavivši novu istragu. Međutim, ni 27 godina od zločina, nema ni optuženih ni osuđenih za ubistva civila u Varivodama i Gošiću, kao ni za mnoga druga ubistva srpskih civila u “postolujnim” vremenima u susjednim selima.
Po popisu stanovništva u RH iz 1991, u Varivodama je živjelo 477 žitelja: 472 Srbina, dva Jugoslovena, jedan Hrvat i dvoje ostalih. Po istom popisu u Gošiću je živjelo 107 žitelja: 106 Srba i jedan ostali. Po popisu stanovništva u RH iz 2021, u Varivodama je živjelo 61 žitelj, a u Gošiću 21, bez podataka o nacionalnoj pripadnosti. U Varivodama nema niko mlađi od 25 godina, dok ih je 31 mlađe od 65, od čega je samo četvoro mlađih od 40 godina. U Gošiću nema niko mlađi od 40, dok ih je četvoro mlađih od 65 godina.
U Beogradu i Banja Luci, 27.09.2022.
P R E D S J E D N I K
Savo Štrbac
Povezani tekstovi
