BEOGRAD – Najupečatljivije u vezi sa raspravom u UN o radu Haškog tribunala jeste to što je bojkot bio mali, iako su SAD bile protiv i što se čula žestoka kritika na račun rada ovog suda, ocijenila je novinarka Ljiljana Smajlović.
“Amerikanci, koji nisu želeli da dođe do ove rasprave, pozivali su na bojkot, ali bojkot je bio veoma mali”, rekla je Smajlovićeva, ocijenivši da je dobro što se generalni sekretar UN Ban Ki Mun pojavio na debati, iako je otišao ranije, kako bi ispoštovao i bojkot SAD.
“Ipak se Ban Ki Mun pojavio i ne bih isključila da ga ovo košta i da predsednik Srbije Tomislav Nikolić neće da plati cenu”, dodala je ona.
Smajlovićeva je istakla za B92 da Nikolićev govor u UN, gdje je oštro kritikovao rad Haškog tribunala, predstavlja radikalan rez, pošto se do sada nije čula ovako žestoka kritika.
Ona je navela da nije Nikolić prvi uporedio Tribunal sa inkvizicijom, nego da su to i ranije radili mnogi profesori prava, vrlo ugledni ljudi koji nisu srbofili.
Savjetnik predsjednika Srbije Oliver Antić rekao je da su kritike da je Nikolićev govor bio oštar i nediplomatski došle iz Hrvatske i BiH, te ocijenio da je najvažniji efekat to da se razotkrije plan i kaže da kovači lažne istorije ne mogu lako da prođu.
Savjetnik premijera Srbije Toma Fila kaže da je Haški tribunal satanizovao Srbe i da zabranjuje da se kritički odnose prema njemu, te napomenuo da se poslije osnivanja ovog suda “desila i Srebrenica i Kosovo”.
“Hrvatska nema nijednog izvršioca ratnog zločina. Ima nešto Hrvata iz Bosne, ali Hrvata iz Hrvatske nema”, napomenuo je Fila, koji je kao advokat dugo branio Srbe u Hagu.
Predsjedavajući Generalne skupštine UN Vuk Jeremić ocijenio je da je nakon ove debate pao jedan veliki tabu “nedodirljivosti međunarodnog krivičnog pravosuđa”, koje je do sada bilo “neka vrsta svete krave, koju se niko nije usuđivao da kritikuje”.
Istoričar Čedomir Antić, koji je učestvovao u debati kao jedan od predstavnika iz Srbije, smatra da je rasprava u Njujorku bila veoma uspješna i da danas Haški tribunal više nema ko da brani.
“Haški tribunal sada je pri kraju rada, koji je započeo sa velikim oduševljenjem”, kaže Antić i napominje da se tada smatralo “da je kraj istorije, ali je to, vremenom, u velikoj meri demantovano”.
Jeremić: Debata je usjela
Predsjedavajući Generalne skupštine Vuk Jeremić smatra da je debata o radu Haškog tribunala uspjela, ali je izrazio žaljenje što nisu učestvovale neke važnije zemlje, kao što je Amerika.
Jeremić je istakao da je ovo prvi put da je u Generalnoj skupštini održana diskusija o jednoj veoma delikatnoj temi kao što je međunarodna krivična pravda.
Predsjednik Generalne skupštine istakao je da su predstavnici 82 zemlje tokom sjednice govorili ili su se pridružili stavu iznesenom tokom diskusije.
“Potrebno je da se iz ove debate izvuče pouka s ciljem da se u budućnosti ostvari savršenija pravda”, ocijenio je Jeremić.
Višerangirani zapadni diplomata, koji nije želio da bude imenovan, rekao je da je Jeremićeva odluka da organizuje debatu na dan kada je 1941. godine uspostavljena Nezavisna država Hrvatska, uticala da cijeli događaj, kako kaže, poprimi srpsku konotaciju.
Jeremić je rekao Rojtersu da je odbio da promijeni datum održavanja debate, što su od njega tražile delegacije nekoliko zemalja, jer je smatrao da je to odgovarajući način da se skrene pažnja na zločine počinjene tokom nacističkog režima.
Panel: Hag bio pristrasan
Haški tribunal nije ispunio svrhu svog odstojanja, sudio je pristrasno i nije doprinio pomirenju u regionu, ocjena je učesnika panela “Pravda i pomirenje”, održanog u srijedu u sjedištu Ujedinjenih nacija u okviru javne debate o radu međunarodnih krivičnih sudova.
Metju Periš, bivši pravnik savjetnik međunarodnog supervizora za Brčko, koji sada radi kao advokat, kritikovao je Hag, iznoseći konkretne podatke o presudama u SAD i Velikoj Britaniji, i poredeći ih sa Tribunalom.
On je naveo da je osuđen 81 odsto ljudi koji su se pred Hagom izjasnili da nisu krivi.
Prema njegovim riječima, brojevi su mnogo niži u pravosuđima zapadnih država, pa je tako u Britaniji samo polovina osuđena ako se izjasnila da nije kriva, dok je u SAD 60 odsto takvih presuda.
“Lično me pogađa ova priča. Moja supruga je devedesetih živjela u gradiću u centralnoj BiH. Jednog dana je došla kući i našla ubijene roditelje. Međutim, ubicama nikada nije suđeno, a svi su znali ko su”, ispričao je Periš.
“To je obrazac koji se često tamo ponavljao”, rekao je ovaj učesnik debate.
On se, kao i nekoliko drugih panelista, osvrnuo na suđenje lideru radikala Vojislavu Šešelju, zapitavši se zašto taj proces traje 10 godina.
“Šta god mislili o njemu, potrebno je da ima fer i brzo suđenje”, naglasio je Periš.
Na skupu je govorio i bivši komandant UNPROFOR-a u BiH, penzionisani kanadski general Luis Mekenzi, objašnjavajući nepravedno optuživanje samo srpske strane za zločine u tom ratu.
“Mene su na kraju optužili da sam silovatelj, a bolje nije prošao ni moj nasledik iz Britanije, general Majkl Rouz”, naveo je Mekenzi.
Kanadski general je podsjetio na riječi bivšeg američkog posrednika u pregovorima na prostoru nekadašnje Jugoslavije Ričarda Holbruka o “nedobrovoljnom izbacivanju”.
“To je koristio kad su Srbi napuštali neke teritorije, umjesto da kaže etničko čišćenje”, ukazao je Mekenzi.
On je podsjetio na primjer kada su 1995. godine hrvatske snage napale kanadske mirovanjake kod kojih su se sklonili Srbi, bez obzira što su civili bili zaštićeni međunarodnim konvencijama.
“Pravda je važna, a ako je nema, onda je to kontraproduktivno za pomirenje”, naglasio je kanadski general.
Govoreći o kaznama koje je izrekao Haški sud, predsjednik Informacionog centra “Veritas” Savo Štrbac naveo je da se na Srbe odnosi 80 odsto svih izrečenih kazni, od čega pet doživotnih robija. “Cio vojni i policijski establišment iz Srbije, RS i RSK je optužen, a većina i osuđena. U BiH je osuđeno par ljudi za zločine na Srbima, u Hrvatskoj i Kosovo niko”, kazao je Štrbac.
Prema njegovim riječima, iako se ne negira da su u “Oluji” počinjeni zločini, hrvatski generali Ante Gotovina i Mladen Markač nisu osuđeni po alternativnim vidovima odgovornosti.
“Ja sam prihvatio saradnju sa Tužilaštvom, smatrajući da će se validna ocjena dati tek kad se vidi odnos prema srpskim žrtvama. Sarađivao sam sa njima od novembra 1994. godine. Nakon svih odluka, jedino mi ostaje da sa puno gorične priznam da su moji sunarodnici bili u pravu da će Tribunal dijeliti selektivnu pravdu, ne rukovodeći se pravom”, zaključio je Štrbac.
Predstavnicima više desetina država obratio se i Džon Lafland, direktor Instituta za demokratiju i saradnju iz Pariza, koji je rekao da bi za zločine na prostoru bivše Jugoslavije trebalo suditi i NATO.
“Za to se ne sudi, kao i za trgovinu organima, jer je to samo vrh ledenog brijega zločina OVK, a onda bi se došlo do prijateljstva vodećih zapadnih lidera, kao što su Medlin Olbrajt i Toni Bler, sa vođama OVK”, naveo je Lafland.
Tematske debate će izlaganjem preostalih panelista biti nastavljene danas, kada se skup i završava.
Antić: Do pomirenja na Balkanu uprkos Haškom tribunalu
Istoričar i predstavnik Instituta za balkanske studije Čedomir Antić izjavio je u srijedu u Njujorku da će, ako dođe do pomirenja na Balkanu, do njega doći uprkos Haškom tribunalu, čiji je rad ocijenio kao “pristrasan i stereotipan”.
Antić je, u pauzi javne debate o međunarodnim krivičnim sudovima koja se održava u sjedištu UN, rekao da nijedan od naroda na prostoru bivše Jugoslavije nije prihvatio Haški tribunal.
“Šteta je što države koje su podržavale taj sud nisu imale dovoljno snage da stanu u odbranu suda pred institucijom pred kojom je odgovoran, pred UN”, rekao je Antić dopisniku Tanjuga.
On je debatu ocijenio kao veoma uspješnu, ističući da su izrečene važne procjene rada međunarodnih sudova.
“Danas Haški tribunal više nema ko da brani. On je sada pri kraju rada, koji je započeo velikim oduševljenjem, mislilo se da je kraj istorije, ali je to u velikoj meri demantovano vremenom”, naveo je istoričar iz Srbije.
Antić je kao dobre stvari u radu suda u Hagu istakao kažnjavanje neposrednih izvršilaca zločina i podsticanje nacionalnih zakonodavstava da djeluju.
“S druge strane je bio pristrasan, i o tome govore brojke, statistike, i ostavio je čitav jedan narod nezaštićen. Osobe koje su bile umešane u ubistvo jednog navijača u Beogradu kažnjene su sa četvorstruko većom kaznom nego svi zločinci koji su krivi za desetine hiljada srpskih žrtava”, ukazao je Antić.
Povezani tekstovi
