Od kad je u oktobru prošle godine na ovim stranicama objavljen moj tekst “Hrvatski zakon o ratnim civilnim žrtvama”, više desetina Srba je podnelo zahteve za priznanje statusa “civilnog stradalnika”. U tome im, pored “Veritasa”, pomaže i SNV iz Zagreba i hrvatski “branitelj i zviždač” Ivica Bačić, o kojem sam takođe pisao na ovim stranicama (“Hrvatski ratni zviždači”, 14.09.2022).
Zahtev za priznanje statusa civilne žrtve podnela su i trojica Srba: Lazar Ostojić, Đorđe Prkut i Rade Krivić, svi iz sela Uble, iz okoline Splita, koje je 1991. godine bilo hrvatsko-srpskog sastava.
Srba je početkom devedesetih u okolini Splita, osim u Ublima, bilo i u mestima: Radošić, Broćanac, Kaštel Stari, Kaštel Sućurac, Kaštel Lukšić, Kaštel Štafilić, Solin, Bitelić, Dicmo… Srbi iz tih sela, verovatno i zbog toga što su bili daleko od Knina, ostali su u svojim kućama i bili su lojalni novoj hrvatskoj vlasti.
I nisu imali većih problema sve do 12. juna 1992. kada je, na osnovu prijave Vojne policije, Mladen Bajić, kao zamenik vojnog tužioca u Splitu, podneo Vojnom sudu u Splitu zahtev za sprovođenje istrage protiv 44 Srbina iz gorepomenutih mesta zbog osnovane sumnje da su “u razdoblju od početka avgusta 1990. pa nadalje, iz neprijateljskih pobuda prema demokratskoj vlasti i generalno političkom sustavu RH u mestima u kojima pretežno živi srpsko stanovništvo, pristupili organizovanju ilegalnih oružanih grupa radi neprijateljskog delovanja protiv RH”, u koju svrhu su “od tzv. JNA nabavili znatne količine pešadijskog oružja i to: pištolje, poluaautomatske puške, automatske puške i puškomitraljeze, te veću količinu vojne opreme, medicinskog materijala i lekova, koje su potom međusobno podelili i organizovali se u oružane grupe radi oružane kontrole ovoga područja i napada na sela i gradove sa hrvatskim stanovništvom, a sve radi uspostave i sprovođenja vlasti tzv. SAO Krajina i na ovom području”, čime su počinili krivično delo oružane pobune, te istovremeno predložio da se prema svim osumnjičenima odredi i pritvor, što je sud i prihvatio.
Bajićev ključni svedok je bio Petar Novaković (1956), Srbin iz Broćanca, koji je 10. juna 1992. pred istražnim sudijom vojnog suda, u prisustvu Bajića, na sedam kucanih stranica detaljno opisivao ko, kada i gde je dovozio, delio i preuzimao oružje i drugu opremu.
“Pobunjenici” su strpani u zloglasnu Loru gde su doživljavali svakodnevne psihičke i fizičke torture, od kojih su mnogi ostali trajni invalidi a dve osobe su preminule. Neki od “pobunjenika” su, protiv svoje volje, direktno iz zatvora deportovani u Srbiju u velikoj razmeni zarobljenika, održanoj 14. avgusta 1992. u Nemetinu.
Posle efikasno “ugušene pobune”, Bajić je odlikovan “Spomenicom Domovinskog rata” i medaljama “Ljeto ‘95” i “Oluja”, što je pratilo i napredovanje u službi – 1996. postaje zamenik, a 2001. i Županijski državni odvetnik (tužilac) u Splitu.
Nekako u to vreme pomenuti Bačić, koji je kao profesionalni vojnik i po završetku rata ostao u hrvatskoj vojsci, verujući da su se Srbi zaista naoružali radi pobune protiv države Hrvatske, privatno se raspituje kod Bajića gde je oružje koje je oduzeto od pobunjenih “srbočetnika”. Umesto odgovora počinje njegova golgota pod optužbom da je “srpski špijun”, koja još traje.
A Bajić je 25. marta 2002. godine, u ulozi županijskog tužioca, potpisao optužnicu protiv pripadnika vojne policije hrvatske vojske zbog toga što su u Lori “bez ikakovog pravnog osnova držali i veći broj zatočenih civilnih osoba, uglavnom srpske nacionalnosti, zbog sumnji da su navodno sudelovali u neprijateljskim aktivnostima protiv RH, prema kojima su postupali protivno odredbama Ženevske konvencije o zaštiti građanskih osoba za vreme rata, vređajući njihovo ljudsko dostojanstvo i osobito ih ponižavali, fizički i psihički zlostavljali, mučili i telesno kažnjavali, sve do usmrćenja nekih od njh”. Iste godine Bajić postaje glavni državni tužilac. Optuženi hrvatski policajci su nakon mnogo pravnih peripetija i zavrzlama i osuđeni zbog krivičnog dela ratnog zločina nad civilmim stanovništvom, uključujući i one “srbočetnike” iz već pomenitih sela, koji su u ovom postupku postali “nevini civili”, kojima je država isplatila i naknadu štete za neosnovano pritvaranje i pretrpljene psihičke i fizičke torture, među kojima i pomenutoj trojci iz sela Ubli.
Bez obzira na svakovrsno šikaniranje od državnih organa, Bačić uporno prikuplja dokumentaciju kako bi dokazao da je slučaj “srbočetničke pobune” iskonstruisan i izmišljen u Bajićevoj režiji, jer nije bilo ni oružja, ni pobune. Pronalazi i “krunskog svjedoka” Petra Novakovića, koji 28.11.2011, pred njim i novinarom lista “Ekstra”, priznaje da je pod prinudom na neviđeno potpisivao svedočenja protiv sunarodnika Srba i da je to činio po narudžbi tadašnjeg vojnog tužioca Bajića.
U to vreme Bajić i po treći put biva izabran za glavnog državnog tužioca. Neki “pobunjenici” su se vratili u svoja opustošena i razorena sela, neki su ostali u Srbiji, a većina ih je pomrla.
Oni koji su podneli zahtev za priznanje statusa civilne žrtve rata, polovinom novembra o.g. dobili su dopis od Mininistarstva branitelja u kojem ih obaveštavaju da se ne vode u “Evidenciji o osobama koje su bile zatočene u neprijateljskim logorima tokom Domovinskog rata” te ih pozivaju da podnesu zahtev za naknadni upis uz dostavu raspoložive dokumentacije, na osnovu koje će se razmatrati zahtev za naknadni upis.
Lazar, Đorđe i Rade su polovinom decembra o.g. Županijskom državnom odvetništvu u Splitu, koje je po ukidanju vojnih sudova preuzeo i njihovu arhivu, uputili zahtev za izdavanje uverenja o “vremenskom razgraničenju” do kada su bili “srbočetnici i oružani teroristi” a od kada “civilne žrtve” nad kojim je izvršen ratni zločin od strane pripadnika vojne policije RH.
Istog dana je i “branitelj i zviždač” Ivica Bačić uputio dopis istom organu od kojeg traži informacije o vremenu i mestu te imenima i prezimenima “izvanredno organizovane srbočetničke bande” iz gore pomenutih sela od kojih su oduzeta najmodernija sredstva komunikacije i oružje (70 AP, 24 PAP, 28 pištolja, 2 PM i druga vojna sredstva komunikacija, hirurške ambulante i dr), poimenično pobrojano u predmetu exVojnog državnog odvetništva KT-676/92 “sa potpisom osobe koja se odaziva na ime Mladen Bajić”.
Dok bivši “srbočetnici” vode “pravnu bitku” za priznanje statusa civilne žrtve iz “domovinskog rata”, vodio se i “fudbalski rat” na SP u Kataru, na kojem je Hrvatska osvojila vrlo visoko treće mesto. Boje Hrvatske branio je i Marko Livaja, unuk jednog od “srbočetnika” iz Ubli. A u onom pravom ratu između Rusije i Ukrajine učestvuje i Mladen Bajić kao savetnik ukrajinskog tužilaštva na procesuiranju počinjenih ratnih zločina od pripadnika ruske vojske.
Teskt objavljen u dnevnom listu „Politika“, 26. decembra 2022.
Povezani tekstovi
