Parastosom u Hramu Svetih apostola Petra i Pavla u Novom Gradu je počelo obilježavanje godišnjica stradanja Srba iz Republike Srpske Krajine u akciji Hrvatske vojske “Oluja” u avgustu 1995. godine kada je protjerano oko 250.000 Srba iz Hrvatske i pobijeno oko 2.000.
Nakon parastosa, prema “mostu spasa” na rijeci Uni su prislužene svijeće, a sa mosta je u vodu spušten vijenac.
U avgustu 1995. godine ovaj “most spasa” prešlo je 100.000 izbjeglica iz Republike Srpske Krajine, uglavnom sa područja Banije, Korduna i Like.
U Svodni kod Novog Grada, gdje je hrvatska avijacija gađala izbjegličku kolonu, služen je pomen i položeno cvijeće kod spomen-krsta .
Spomen-krst je 2012. godine podigao “Veritas” za šest civila stradalih u izbjegličkoj koloni koju je gađala hrvatska vojska.
Direktor Dokumntaciono-informacionog centra “Veritas” Savo Štrbac smatra da iako su prošle 24 godine od akcije “Oluja”, kao da još uvijek traje ova operacija Hrvatske vojske.
Štrbac je naveo da nema povratka Srba U Hrvatsku, odnosno da je u zadnje vrijeme stao te da na jednog povratnika dođe 4-5 Srba koji ponovo odlaze u Republiku Srpsku ili Srbiju.
“Mi to zovemo tihi egzodus jer nije vidljiv kao onaj u avgustu 1995. godine. Malo se vratilo radno i plodno sposobnog stanovništva a tamo gdje nema radno i plodno sposobnog stanovništva, nema ni budućnosti za jedan narod. Starci koji su se vratili polako će otići “na onaj svijet” i ostaće pustoš”, kaže Štrbac.
On je naveo da je u akciji “Oluja otišao cijeli narod a ostali su samo tragovi jer je iz Sjeverne Dalmacije, Like, Banije i Korduna otišlo preko 220.000 Srba.
“I ranije je bilo ratova i egzodusa ali ljudi su se vraćali na svoja ognjišta i nastavljali život. Mrtvi se nisu mogli vratiti ali ovdje se ne vraćaju ni živi”, kaže Štrbac.
Prema njegovim riječima, “Veritas je do sada evidentirao 1.869 stradalih u akciji “Oluja” što nije konačan broj.
Predsjednik opštinske Komisije za njegovanje tradicije oslobodilačkih ratova Aleksandar Janković je rekao da je egzodusu srpskog naroda, prelasku preko mosta na rijeci Uni, svjedočio kao petnaestogodišnjak.
“Tu tugu i bol neću zaboraviti. Jedan dio Krajišnika se zadržao u Novom Gradu želeći da budu bliže zavičaju. Za mrtve smo spustili vijenac i ne možemo učiniti ništa ali bi konačno institucije trebale da urade nešto da se poboljša status izbjeglih i raseljenih”, kaže on.
Predsjednik Boračke organizacije Novi Grad Marinko Gačić je rekao da je samo nakon mjesed dana od “Oluje” regularna Vojska Hrvatske napala ovu i druge opštine zapadne Krajine.
“Regularne snage Vojske Hrvatske su 18. septembra forsirale rijeku Unu i napale Novi Grad, Dubicu i Kostajnicu s namjerom da prošire koridor i zauzmu Banjaluku i unište Republiku Srpsku. Narod i Vojska Republike Srpske su odbranili granici Srpske i zaustavili agresiju Hrvatske”, rekao je Gačić.
U “Oluji” je, prema podacima srpskog Komesarijata za izbjeglice, protjerano 250.000 Srba iz Republike Srpske Krajine, 1.856 je ubijeno, a 836 vode se kao nestali.
Akcija je počela je 4. avgusta 1995. godine ofanzivom hrvatske vojske i policije i jedinica HVO-a na područja Banije, Like, Korduna i sjeverne Dalmacije, odnosno na Republiku Srpsku Krajinu.
Zora Savić
Povezani tekstovi
