Pripadnici rezervne jedinice MUP-a RH, kojom je komandovao Tomislav Merčep, u Zagrebu su 7. decembra 1991. godine likvidirali Mihajla Zeca (38), njegovu suprugu Mariju (36) i njihovu dvanaestogodišnju kćerku Aleksandru.
Po Merčepovom naređenju, Miro Bajramović je naredio pripadnicima jedinice Igoru Mikoli, Siniši Rimcu, Nebojši Hodaku i Snježani Živanović da privedu Srbina Mihajla Zeca zbog navodnih veza sa krajiškim Srbima. Prilikom privođenja, uveče oko 23 sata, ispred njegove kuće u Poljaničkoj ulici na Trešnjevci, ubio ga je Siniša Rimac, navodno u pokušaju bijega. Nakon Mihajlove likvidacije, Munib Suljić se vratio u Mihajlovu kuću, odakle je izveo njegovu ženu Mariju i njihovu kćer Aleksandru. Najprije ih je odveo u hotel “Panorama”, a odatle na Sljeme gdje ih je pobio iz vatrenog oružja, a nakon toga naredio ostalim pripadnicima jedinice da leševe bace u jamu za smeće i potrpaju. Nekolio dana poslije likvidacije, njihove leševe je pronašao Marijin brat Zlatko Mesić, i sam pripadnik MUP-a RH. Aleksandrina sestra Gordana i brat Dušan, uspjeli su preživjeti, jer su se posakrivali po kući i tako promakli ubicama.
Ubice porodice Zec su ubrzo pronađene i uhapšene. U predkrivičnom postupku priznali su ubistva i odveli policiju na mjesto gdje su pokopali žrtve. Za djelo za koje su bili prijavljeni prije saslušanja nije bilo predviđeno obavezno prisustvo branioca u predkrivičnom postupku. Po rasvjetljavanju zločina, djelo se prekvalifikuje, a počinioci se, po savjetu advokata, u istrazi brane ćutanjem, zbog čega se prethodni iskazi se kao nezakoniti izuzimaju iz spisa, a postupak se obustavlja “u nedostatku dokaza”.
Hrvatska vlada je, pod pritiskom međunarodne zajednice, u aprilu 2004, donijela odluku da djeci ubijenih Mihajla i Marije Zec, Gordani i Dušanu, dodijeli iznos od 200 hiljada evra, kao pomoć za podmirenje dotadašnjih troškova života, jer su kao maloljetna djeca ostali bez roditelja i bez ikakvih sredstava za život.
Županijski sud u Zagrebu je u maju 2016. godine nepravosnažno osudio Tomislava Merčepa, tadašnjeg komadanta rezervne jedinice MUP-a RH stacionirane u Pakračkoj Poljani i na zagrebačkom velesajmu i savjetnika u istom ministarstvu, na 5 godina i 6 mjeseci zatvora, zbog toga što “nije spriječio sebi podređene da vrše nezakonita hapšenja, zlostavljanja i ubijanja 31 civila dovedenih iz Zagreba, Kutine, Ribnjaka, Janje Lipe, Bujavice, Međurića, Zbjegovače i Pakračke Poljane, od kojih je 23 usmrćeno”, dok je iz činjeničnog opisa presude izostavljeno 20 žrtava za koje se nije moglo utvrditi ko ih je hapsio i likvidirao. Među ubijenima su navedena i imena Mihajla, Gordane i Aleksandre Zec. Presudom iz februara 2017. Vrhovni sud je preinačio prvostepenu presudu tako što mu je povećao kaznu na 7 godina zatvora, koju, umjesto u zatvorskoj ćeliji, povremeno “izdržava” u elitnoj banji Krapinske toplice.
U spomen na stradanje dvanaestogodišnje srpske djevojčice, hrvatski reditelj Oliver Frljić i dramaturg Marin Blažević napravili su pozorišnu predstavu Aleksandra Zec, posvećenu, kako rekoše autori, svakom djetetu, žrtvi rata, čija premijera je bila 2014. u Rijeci. A 2018 pojavio se i dokumentarni film, takođe hrvatskog autora Nebojše Slijepčevića, koji prati pripreme i probe za pozorišnu predstavu “Aleksandra Zec”, koji se bavi temama nacionalizma i ksenofobije, odnosno promatra utjecaj hrvatskog društva i javnog diskursa na živote prvenstveno djece srpske nacionalnosti, koja su rođena u Hrvatskoj godinama nakon završetka rata.
U Beogradu i Banja Luci, 06.12.2018.
P R E D S J E D N I K
Savo Štrbac
Povezani tekstovi
