TEMA NEDELjE: KAKO JE DANAS BITI SRBIN U HRVATSKOJ
Za razliku od „velikog egzodusa” iz avgusta 1995, koji se poput Kineskog zida mogao videti i iz svemira, ovaj „tihi” ne vide ni domaći ni strani mediji, zbog toga što se dešava svakodnevno i različitim prevoznim sredstvima – autobusima, vozovima, linijskim taksijima… Beži se od zla, a ne od dobra
Iščekujući rezultate o učešću Srba u ukupnoj populaciji u Hrvatskoj na osnovu prošlogodišnjeg popisa stanovništva, prisetio sam se da ih je po prethodnom popisu iz 2011. bilo 4,36 procenata, što je skoro tri puta manje u odnosu na predratnu 1991. Do pre nekoliko godina analize mnogih demografa, uključujući i „Veritasove”, upućivale su na zaključak da će na narednom desetogodišnjem popisu procenat Srba u ukupnoj populaciji domašiti brojku od tri procenta, koja je u planovima Tuđmanovog establišmenta s početka devedesetih prošlog veka projektovana kao granica ispod koje se za sva vremena rešava „srpsko pitanje kao remetilačkog faktora u Hrvatskoj”.
Pošto znamo da je po prošlogodišnjem popisu manje oko 400.000 stanovnika u odnosu na 2011, što je rezultat odlaska žitelja Hrvatske u zemlje EU, među kojima ima mnogostruko više Hrvata nego Srba, trenutne procene govore da će Srba biti i dalje iznad tri procenta u ukupnoj populaciji, što će razočarati mnoge „etničke čistunce” u Hrvatskoj.
Prisetih se i da je 2012. godine promovisana studija „Manjinski povratak u Republiku Hrvatsku – Studija otvorenog procesa”, koju je naručio UNHCR, a čiji su autori Milan Mesić i Dragan Bagić, istaknuti akademici s područja migracija i društvenih istraživanja, te profesori na Filozofskom fakultetu u Zagrebu.
U poglavlju „Kvantitativno istraživanje povratka”: prema podacima Vlade Hrvatske, 2010. godine registrovano je 130.220 povratnika srpske nacionalnosti. Autori su došli do procene da je od registrovanih povratnika srpske nacionalnosti u RH živelo oko 38 procenata, izvan Hrvatske oko 45, a da ih je oko 17 procenata umrlo. Kad se procenti zamene realnim brojevima, onda to znači da od 130.220 povratnika, koliko ih je hrvatska vlada registrovala do 2010. godine, u Hrvatskoj je živelo 49.513, izvan Hrvatske 58.657, a da ih je umrlo 22.146.
Da li se nešto bitno promenilo u poslednjih dvanaestak godina u odnosu na iznesene brojeve?
Prema podacima Državnog statističkog zavoda RH, koji na godišnjem nivou prati migracije stanovništva prema svim zemljama sveta, po ulasku Hrvatske u EU doseljavanje iz Srbije je svedeno na beznačajne brojke, tako da ih se i po nekoliko puta više odseljavalo nego doseljavalo iz Srbije. Tek u poslednjih nekoliko godina broj doseljenih iz Srbije i po nekoliko puta premašuje broj odseljenih u tu državu, što je rezultat dolaska sezonskih radnika iz Srbije u Hrvatsku.
Ako zanemarimo „sezonce”, na osnovu iznesenih podataka možemo konstatovati da „tihi egzodus” Srba iz Hrvatske i dalje traje. Za razliku od onoga „velikog egzodusa” iz avgusta 1995, koji se protezao sve od Knina, preko Beograda, pa jednim krakom do Prištine, a drugim do Subotice, i koji se, poput Kineskog zida, mogao videti i iz svemira, ovaj „tihi”, ne samo da se ne vidi iz svemira nego ga ne vide ni kamere ni srpskih, ni regionalnih, ni svetskih medija. A ne vide ga zbog toga što se dešava svakodnevno i različitim prevoznim sredstvima – autobusima, vozovima, linijskim taksijima… Beži se od zla, a ne od dobra.
Prostori na kojima žive Srbi povratnici su devastirani i neuslovni za život. Još mnoga mesta nemaju ni struju ni vodu, ni puteve, ni škole, ni bolnice, ni trgovine… A sve su to imali pre izgona. Uz to prevladava staračka populacija od kojih većina nije u stanju da se brine o sebi, a kamoli o drugima. U mestima gde ima više povratnika oni mlađi, još uvek radno sposobni, ako nisu otišli u EU, otvaraju staračke domove, što je postao jedan od sigurnijih biznisa Srba povratnika.
O tome kakve probleme imaju Srbi povratnici najbolje ilustruju izveštaji Srpskog narodnog veća, koje svake godine registruje etnički motivisane napade na Srbe na području Hrvatske. Broj takvih napada stalno raste otkad je Hrvatska ušla u EU, da bi ih prošle godine bilo preko 500, i to samo onih što su mediji zabeležili, odnosno onih što se prijavi policiji i tužilaštvu, ali bar dva puta je više onih što se ne prijavljuju nikome.
Svakom Srbinu povratniku koji je živeo u bivšoj RSK preti opasnost od procesuiranja za ratni zločin. Hrvati su postali specijalisti za podvođenje običnih životnih situacija pod ratne zločine i na taj način drže u permanentnom strahu ostvarene i potencijalne povratnike da bilo kada mogu i oni da budu procesuirani i da završe na dugogodišnjoj robiji.
Procesuiranje protivnika za ratne zločine postalo je hrvatski brend koji izvoze u druge zemlje. Do sada su ga izvozile u zemlje regiona, a odnedavno i van regiona. I hvale se da je njihov model procesuiranja za postizanje ratnih i poratnih ciljeva, konkretno etničkog čišćenja, mnogo efikasnija od pušaka i tenkova. I u pravu su.
U Hrvatskoj je još veliki greh biti Srbin i pravoslavac. Zbog toga i kod povratnika, kao i kod onih njihovih sunarodnika koji nisu ni napuštali Hrvatsku, postoji trend pohrvaćenja i pokatoličenja. Pohrvaćuju se odrasli da bi zadržali posao ili neku drugu „normalnu” privilegiju, a pokatoličuju se deca da bi bila ravnopravna s vršnjacima katoličke vere. Roditelji to ne rade iz uverenja, nego zbog izbegavanja „dečjih suza”. Menjaju se prezimena i imena koja na prvi pogled zvuče srpski u njihove hrvatske inačice, a to rade sve strukture stanovništva.
