HRVATSKA je u razmaku od šest dana obeležila dva jubileja – 25. juna dan državnosti i 1. jula dan ulaska u EU.
U vezi sa prvim jubilejem pažnju mi je privukao novinski članak “Što se sve promenilo u 25 godina samostalne Hrvatske?” objavljen na sajtu www.24sata.hr: “Hrvatska je zemlja znanja. Broj nepismenih smanjio se sa tri na 0,8 procenata. U turizmu smo najbolji na Mediteranu. Tokom rata sve je stalo, a danas je broj noćenja povećan sa 10 na 66 miliona. Broj zaposlenih je pao, kao i broj stanovnika, a cene hleba, kafe i goriva narasle. Šta smo sve ostalo napravili u poslednjih 25 godina samostalne države, saznajte u video-specijalu”, iz kojeg doznajemo da je broj stanovnika opao za 499.376, broj opština se povećao za 326, broj zaposlenih je manji za 124.117, najviši planinski vrh je narastao za jedan metar, a broj ostrva se povećao za 56.
Mogu razumeti i pad broja stanovnika (u toj brojci je više od 400.000 prognanih Srba) i broja zaposlenih (živimo u vreme recesije) i povećanja opština (ovaj manevar je izveden radi uhlebljenja zaslužnih “domoljuba”), ali nikako ne mogu razumeti da je za četvrt veka planinski vrh (Sinjal na Dinari) narastao za celi metar, a broj ostrva na Jadranu da se povećao za čak 56, tim više što u tom razdoblju na ovim prostorima nije bilo većih tektonskih poremećaja.
A za godišnjicu drugog jubileja, većina medija se prisetila dana od pre tri godine kada su “Oda radosti” i podizanje evropske zastave na Trgu bana Jelačića u Zagrebu simbolično obeležili ulazak Hrvatske u EU i poruke koju je tom prilikom građanima Hrvatske poslao tadašnji premijer Zoran Milanović: “Hrvatska je izabrala biti most prema boljoj budućnosti regije kojoj su proevropske težnje, uz najviše standarde zaštite manjinskih nacionalnih prava, najefikasnije sredstvo za prevladavanje prošlih trauma… Na nama je da pružimo ruku zemljama iz regije u što bržem usvajanju evropskih kriterija. S tim zemljama i narodima povezuju nas neraskidive spone, među kojima je najuzvišenije zajedništvo u antifašističkoj borbi tokom Drugog svetskog rata”.
Toga dana na Trgu bana Jelačića bio je postavljen i transformator Nikole Tesle kao primer “izuzetnog hrvatskog stvaralaštva”, dok se sam Tesla našao prvi na Milanovićevoj listi “najvećih ličnosti hrvatske kulture i nauke” s kojima Hrvatska ulazi u EU.
Skoro svi mediji u regionu preneli su i podatke Hrvatske gospodarske komore (HGK) iz analize trogodišnjeg iskustva članstva Hrvatske u EU: “Pre ulaska Hrvatska je bila na 61 procenata proseka EU po razvijenosti, a danas je na 58 procenata. Nerazvijenije su u EU jedino Bugarska i Rumunija, koja bi nas s obzirom na ubrzani rast mogla preteći u ovoj ili idućoj godini … Hrvatska je druga najlošija članica po stopi nezaposlenosti te treća najlošija po stopi aktivnosti i zaposlenosti”.
Između ta dva jubileja, Sigurnosno-obaveštajna agencija (SOA) na svojim internetskim stranicama objavila je javni izveštaj o svom radu u protekloj godini u kojem se ističe: “Iskazivanje velikosrpskog i četničkog ekstremizma na području RH zamećeno je među mlađom populacijom što posebno zabrinjava. Međutim, pretnja od njega je ograničena jer nema organizacijsku niti brojčanu snagu u RH”.
Dakle, uprkos sve većem broju otvorenih simpatizera nacionalističkog i neoustaškog ekstremizma u državi Hrvatskoj, o čemu govori i dokumentarac francusko-nemačke televizije Arte, SOA primećuje porast “velikosrpskog i četničkog ekstremizma” i to među mlađom populacijom, koji i nije neka pretnja jer nema ni “organizacijsku niti brojčanu snagu”.
Pa šta to onda zabrinjava SOA? Možda broj preostalih Srba u Hrvatskoj posle završnih akcija etničkog čišćenja “Bljesak” i “Oluja” polovinom devedesetih prošlog veka. Očito da “konačno rešenje” srpskog pitanja u Hrvatskoj, koje je po Tuđmanovoj viziji i planu sa početka devedesetih podrazumevalo svođenje Srba ispod tri procenta, još nije realizovano. Posebno je cinična tvrdnja SOA o porastu “velikosrpskog i četničkog ekstremizma” među mlađom populacijom, kada se zna da je njihovo učešće u srpskoj populaciji u Hrvatskoj svedeno na zanemarljiv broj.
Obećanja data uz Teslin transformator pre tri godine na Trgu bana Jelačića u Zagrebu o zaštiti manjinskih nacionalnih prava i pružanju ruke zemljama iz regije u što bržem usvajanju evropskih kriterija pretvorilo se u svoju suprotnost – srpska zajednica je postala još minornija, obespravljenija i napadanija, a najveća prepreka otvaranju prvih poglavlja Srbiji na putu ka EU je upravo Hrvatska.
A većina Teslinih sunarodnika, i tri godine po ulasku Hrvatske u EU, i dalje živi u mraku.
Savo Štrbac, Dokumentaciono-informacioni centar “Veritas”
