Svaki zločin zahteva kazne bez obzira na nacionalnost žrtve i počinioca. Sve dok je disonantih stavova i pojedinaca i sudova o zločinima “naših” i “njihovih” nema istinskog pomirenja među narodima
Hrvatska se uveliko priprema za obeležavanje godišnjice zločina na Ovčari kod Vukovara koji se desio 20. i 21. novembra 1991. nakon što su snage JNA, TO i dobrovoljačke jedinice zauzele Vukovar, kojeg su, do tada, nekoliko meseci držale hrvatske snage.
Tom prilikom, iz vukovarske bolnice odvedeno je između 255 i 264 osobe, od kojih su se neki zatekli u bolnici zato što su bili bolesni, a neki da bi maskirani u bolesnike izbegli eventualnu osvetu za zločine koje su počinili nad Srbima i pripadnicima JNA dok je grad bio pod njihovom kontrolom. Među njima bilo je civila i vojnika, većinom Hrvata, nekoliko Srba, Bošnjaka i Mađara, te po jedan Francuz i Nemac. Nakon trijaže u gradu odvezeni su autobusima prema Poljoprivrednom dobru Ovčara, gde im se gubi trag.
U jesen 1996. haški istražioci su iz jedne masovne grobnice u blizini Ovčare ekshumirali 200 tela, od kojih je do sada identifikovano 194, dok se oko 60 još vode kao nestali, mada je i njihova sudbina izvesna. Među ekshumiranim žrtvama su bile dve žene, te po jedan šesnaestogodišnjak i sedamdesetogodišnjak.
Strašan je to zločin bez obzira na status i pol žrtava.
Za taj zločin mnogi su do sada procesurani: Haški tribunal je pravosnažno osudio dvojicu oficira JNA (Mrkšića na 20, Šljivančanina na 10 godina, a Radića je oslobodio). Sudilo se i Hadžiću, protiv kojeg je postupak obustavljen zbog teške bolesti, od koje je nedavno i preminuo. Sudilo se i Dokmanoviću, ratnom gradonačelniku Vukovara, koji je pre izricanja presude izvršio samoubistvo u Sheveningenu. I Šešelju se sudilo, ali je nedavno nepravosnažno oslobođen. Tužilaštvo za ratne zločine u Beogradu optužilo je ukupno 20 osoba za ovaj zločin, od kojih su 15 bili pravosnažno i osuđeni na 207 godina zatvora, ali tu presudu je ukinuo Vrhovni kasacioni sud Srbije i postupak se ponavlja pred Apelacionim sudom u Beogradu. I hrvatski sud je osudio Ivicu Vuletića iz Pančeva, pre nego što je Ovčara ekshumirana, iako nije bio ni blizu Ovčare.
Svaki zločin zahteva i adekvatne kazne. Taj princip bi trebalo da bude univerzalan, bez obzira na nacionalnu, vojnu ili državnu pripadnost žrtve i počinioca. Međutim, na našim prostorima taj princip se u praksi ne primenjuje. Evo i primera o kojem se ovih dana mnogo govori.
Događaj se desio u jesen 1995. za vreme okupacije Mrkonjić Grada u operaciji poznatoj pod nazivom “Južni potez” koju su izveli pripadnici HV i HVO. Žrtve su uglavnom Srbi koji su tu živeli ili branili to područje. Po podacima Centra za istraživanje ratnih zločina RS, za dva meseca okupacije toga grada i okolnog područja ubijene su 364 osobe, među kojima 137 civila, od kojih je 81 bilo starije od 65 godina. Među ubijenim civilima bilo je 46 žena, od čega je 31 bila starija od 65 godina. Najviše ih je ubijeno 10. i 11. oktobra nakon pogibije zamenika komandanta Četvrte gardijske brigade Andrije Matijaša Pauka na prilazu gradu.
Dejtonskim mirovnim sporazumom, od 21. novembra 1995, teritorija opštine Mrkonjić Grad vraćena je u sastav RS, a organi vlasti RS su ponovo preuzeli opštinu 5. februara. 1996. U aprilu iste godine iz masovne grobnice u tom gradu ekshumirano je 181 telo. Od 176 do sada identifikovanih, 42 su civila, među kojima je 13 žena. Stotinak je pronađeno okolo grada nepokopano, najviše na zgarištima sopstvenih kuća.
Dokumentacija o stradanju Srba sa područja Mrkonjić Grada, uključujući i masovnu grobnicu, 2002. dostavljena je i Haškom tribunalu, sa zahtevom da se pokrene krivični postupak protiv odgovornih naredbodavaca i izvršilaca. Tužilaštvo toga suda je bez pokretanja postupka predmet vratilo domaćem pravosuđu. I MUP RS dostavio je 2006. nove dokaze i obimnu dokumentaciju Tužilaštvu BiH na postupanje. U prijavi su navedena i imena komandanata jedinica HV i HVO koje su počinile zločine. Ovih dana smo doznali da je postupak još u istražnoj fazi. Županijski sud u Zagrebu sudio je trojici pripadnika Sedme gardijske brigade za ubistvo dve nepoznate žene i dva nepoznata muškarca 10. i 11. oktobra 1995. u blizini grada, ali ih je u ponovljenom suđenju i oslobodio.
Među odgovornima za zločin u Mrkonjić Gradu navedeno je i ime aktuelnog ministra odbrane RH Damira Krstičevića, koji je u to vreme bio komandant Četvrte gardijske brigade. Svoj prvi odlazak u službenu posetu BiH otkazao je nakon nedavnog hapšenja pripadnika HVO iz Orašja, kako sam reče, zbog bojazni da se i on nalazi na nekoj poternici. Razumljiv mi je njegov strah, ali mi nije shvatljiv njegov stav iznet 8. novembra na HRT-u: – Ja sam sretan da sam sa 4. GB sudelovao u operacijama “Južni potez” i “Maestral”. To su briljantne vojne operacije i meni je drago da smo sa tim operacijama doneli mir i zaustavili rat u BiH i na to smo ponosni.
Sve dok je ovakvih disonantih stavova i pojedinaca i sudova o zločinima “naših” i “njihovih” nema istinskog pomirenja među narodima koji su nekad živeli u istoj državi i čije osnovno geslo je bilo “Čuvajmo bratsvo i jedinstvo, kao zenicu oka svoga”.
