Godinama unazad navikli smo na antisrpske grafite širom Hrvatske od kojih su najeksploatisaniji “Srbe na vrbe” i “Ubi Srbina” sa nekim dodatnim “ukrasima” poput ušatog “U” ili ustaškog pokliča “Za dom spremni”. U zadnje vrijeme, međutim, autori antisrpskih grafita postali su mnogo kreativniji i originalniji, što dokazuju i sljedeća dva: ”Oj hrvatska mati, Srbe ćemo klati” i “U proljeće kad cvate vrba pravićemo paprikaš od Srba“, koji su nedavno osvanuli i Zadru i Splitu.
Ipak, jedan od najoriginalnijih a ujedno i najdegutantnijih je ovaj: “Zakolji Srbina i izvadi mu organe jer su u kvartu mačke gladne”, koji se pojavio desetak dana prije pomenuta dva takođe u Zadru na fasadi jedne zgrade na predjelu zvanom Bili Brig.
Ovaj posljednji je očito inspirisan događajima na Kosovu krajem devedesetih kada su Albanci od kidnapovanih Srba, prema Martijevom izvještaju, zaista vadili organe i transplatisali ih uz bogatu nadoknadu nekim bolesnim ljudima. Koliko god ovakva “operacija” bila morbidna, ipak je za nekog drugog čovjeka bila korisna jer mu je spasila i produžila život. Autori zadarskog bilobriškog grafita ne bi ni u takve “korisne” svrhe koristili organe nekog Srbina, već bi ga usmrtili klanjem, kao što se čini sa životinjama, a njegovi organi su jedino prispjeli za mačju hranu.
Poznajem Zadar, jer sam rođen u njegovom zaleđu i u njemu radio kao sudija na okružnom sudu sve do kraja oktobra 1990. a onda kao advokat u istoj sudnici nastavio da branim Srbe do kraja jula naredne godine. I znam da poruke sa pomenutih grafita nisu samo prazna prijetnja, jer se to što poručuju i desilo prije nepunih tridesetak godina.
Počelo je 2. maja 1991, kada je “samoorganizovana grupa građana”, u rušilačkom pohodu, nepogrešivo demolirala i opljačkala poslovne objekte čiji su vlasnici bili Srbi (54) ili firme sa područja Srbije (19). Istoga dana u prigradskom naselju Bibinje opljačkane su, a potom i zapaljene privatne kuće (32), čiji su vlasnici takođe Srbi.
Nakon ovog rušilačkog pohoda, mnogi Srbi iz Zadra i okoline više se nisu osjećali sigurnim i odlučuju se na iseljavanje, ostavljajući svu svoju imovinu. Neke od onih koji su ostali zadesila je poruka sa bilobriškog grafita:
U gardijski zatvor u Zadru, 23. oktobra 1991. upao je naoružani Ive Vukić, tadašnji član opštinskog odbora HDZ-a, i ubio trojicu uhapšenih Srba iz sela Šibuljine, Dragana Poljaka, te Marka i Željka Štrbo; u decembru iste godine u nerazjašnjenim okolnostima od kolega je ubijen hrvatski policajac srpske nacionalnosti Nenad Aćimov; Gojko Bjelanović ubijen je istog mjeseca u vlastitoj kući na brutalan način samo nekoliko dana nakon privođenja u zadarsku policiju na osnovu jedne lažne prijave; istog mjeseca jedna grupa obučena u gardijske uniforme izvukla je noću iz kuće Krstu Kosovića i ubila ga, a njegov leš u donjem vešu pronađen u jarku; Pavla Opsenicu, oficira bivše JNA, početkom decembra 1991. iz njegovog stana, u prisustvu supruge, odvela su dvojica muškaraca prestavivši se kao pripadnici ministarstva odbrane, od kada mu se gubi svaki trag; Radoslava Žeželja 4. januara 1992. odvode iz njegove kuće osobe u maskirnim uniformama, a dan kasnije je pronađen mrtav; iste godine na dan 16. aprila osobe u maskirnim uniformama odvode iz njihovih kuća Vasilja Ležaju i Savu Drču i istog dana su obojica pronađena mrtva; leš Radovana Pandurskog nekadašnjeg upravnika Doma penzionera u Zadru pronađen je u junu 92. u kontejneru za smeće. Ovi podaci su preuzeti iz splitskog lista “Slobodna Dalmacija” iz avgusta 2005.
Prema Veritasovoj evidenciji u Zadru i okolini su tokom 1991. i 1992. ubijene ili nestale 34 osobe od kojih je 15 civila, a ostalo pripadnici JNA – najviše mladići na odsluženju redovnog vojnok roka.
Na sreću i u Zadru ima razumnih ljudi. U moje vrijeme je to bio sudija Vlado, koji me je, poslije “kristalne noći”, prekljinjao da više ne dolazim u Zadar jer bih mogao izgubiti glavu, potkrjepivši svoju procjenu na sinoćnjoj svađi sa rođenom ženom koja mu je, u žaru svađe, zaprijetila da će mu zaklati prijatelja i kolegu S.Š.
U novije vrijeme to je i Jure Zupčić iz mlađe generacije (pročuo se prepravljanjem grafita “Ubi Srbina” u “LjUbi Srbina” i “PoljUbi Srbina”), koji preko tvitera poručuje: “Shvaćaš li, autoru, da te filaju mržnjom, da se ne baviš svojim životom? Što će ti donijeti mržnja prema bilo kojoj nacionalnosti? Bolji posao? Bolje obrazovanje? Bolje zdravstvo? Ajmo sad dogovor, svi u svom okruženju poljubite Srpkinju ili Srbina. I nemojte mi s tim Srbi su ovakvi, Hrvati su onakvi. Među svima ima ljudi i onih koji to nisu”.
Prema zvaničnim popisima stanovništva, 1991. u gradu Zadru je živjelo 10.956 (14,35 odsto) Srba, a 2011, uključujući i prigradska naselja, svega 2.382 (3,27 odsto).