Hrvataki Vrhovni sud na svojoj internetskoj stranici 17. marta o. g. objavio je saopštenje da je potvrdio oslobađajuću presudu Županijskog suda u Zagrebu uz obrazloženje da je prvostepeni sud pravilno zaključio “da jedna radnja odvoženja berača kukuruza sama za sebe nema kriminalnu količinu koja se traži za postojanje krivičnog djela ratnog zločina protiv civilnog stanovništva počinjeno pljačkom imovine”.
U saopštenju se navodi da se optuženik teretio da je u vrijeme rata iz dvorišta civila odvezao jedan berač kukuruza, odnosno da je za vrijeme rata pljačkao imovinu stanovništva, za koje djelo je 1993. u odsustvu pravosnažno osuđen na kaznu zatvora od 20 godina. Iako se u saopštenju ne navode o identitetu optuženika, svi mediji u regionu su prenijeli da se radi o Milanu Španoviću, Srbinu sa Banije i pripadniku “srpskih paravojnih jedinica”.
Iz načina na koji je odluka o oslobađanju Španovića prezentovana u pomenutom saopštenju i prenesena u medijima, moglo bi se zaključiti da hrvatsko pravosuđe poštuje visoke pravne standarde i kada su u pitanju Srbi i pripadnici SVK.
Upravo slučaj “Španović” ukazuje da nije baš tako.
Španovića je, poput mnogih Krajišnika, hrvatska “Oluja” u avgustu 1995 “oduvala” do Srbije, odakle je, sa porodicom i hrvatskim dokumentima, 1998. došao u London, gdje je zatražio azil. Kada je konačno u toku 2005. dobio “zeleni karton” i podnio zahtjev za državljanstvo UK-a, po hrvatskoj potjernici zbog navodno počinjenog djela ratnog zločina nad civilim u banijskim selima Maji i Svračici u avgustu 1991, hapsi ga britanska policija u junu 2006.
U toku ekstradicionog postupka, Španovićevi engleski advokati dobijaju na uvid presudu Županijskog suda u Sisku iz 1993. godine, sa kojom je u odsustvu osuđeno 19 Srba, među kojima je i Španović, svi na po 20 godina zatvora, zbog kriv. djela ratnog zločina nad civilima, sa kompletnom analizom dokaza od jedne jedine rečenice, protiv koje se nije ni žalio branilac (svih optuženika) po službenoj dužnosti.
U novembru 2006. ukinut mu je pritvor uz kauciju od 5.000 funti, uz obavezu nošenja “nanogice” za nadzor. Londonski sud u martu 2007. donosi odluku o odbijanju ekstradicionog zahtjeva uz obrazloženje da je od događaja prošlo dosta vremena i da u Hrvatskoj ne bi imao fer i pošteno suđenje, koju je viši sud ukinuo i predmet vratio prvostepenom sudu na ponovno odlučivanje, na kojem odlučuje da su ipak ispunjeni uslovi za njegovo izručenje u Hrvatsku, koje je i uslijedilo 22. avgusta 2009. godine.
Na obnovljenom suđenju Županijski sud u Zagrebu, u novembru 2009, donosi presudu kojom ga osuđuje na 3 godine i 5 mjeseci zatvora, taman onoliko koliko je do tada proveo po zatvorima u UK i RH, i istovremeno mu ukida pritvor pošto je izrečenu kaznu izdržao, tako da se odmah mogao vratiti porodici u London.
Ovu presudu, u septembru 2010, VS ukida i predmet vraća prvostepenom sudu na ponovno suđenje. A na ponovljenom suđenju, isti sud 2013. donosi presudu kojom oslobađa Španovića, koju VS, godinu dana kasnije, ponovo ukida i predmet vraća prvostepenom sudu na ponovno suđenje, koji ga u aprilu 2016. ponovo osuđuje na 3 godine i 5 mjeseci zatvora, koju presudu VS, u martu 2019, ponovo ukida i predmet vraća istom sudu na ponovno suđenje.
Na petom suđenju, četvrtom u prisutnosti optuženika, zagrebački sud, u oktobru prošle godine, ponovo oslobađa Španovića, koju odluku je, konačno, prije neki dan, potvrdio i VS.
Još od prvog hapšenja, Španović i njegova porodica, supruga i troje djece, bili su pod punom pažnjom medija širom svijeta. Nisu im dali mira ni u kući ni van kuće. Svi su htjeli slikati ratnog zločinca i razgovarati sa članovima njegove porodice i sa komšijama. Sve sam to vidio iz neposredne blizine, kada sam u januaru 2008. boravio u Londonu i svjedočio u predmetu “Španović”
Dan prije nego je VS objavio saopštenje o oslobađanju Španovića, na londonskom aerodromu Hitrou, po hrvatskom (evropskom) “uhidbenom nalogu”, izdanom 12. marta o.g, potvrđenom od britanskih vlasti 16. marta, britanska policija uhapsila je Dragutina Hajdu, Vukovarca mađarske nacionalnosti, zbog navodnog ratnog zločina počinjenog u Vukovaru u novembru 1991. (za ovo djelo je 2000. u prisustvu osuđen drugi Vukovarac).
Dragutin je prije 20 godina sa porodicom i hrvatskim papirima otišao u Kanadu, gdje je u međuvremenu dobio i državljanstvo. Prije hapšenja, Dragutin je sa suprugom boravio 15 dana u rodnom Vukovaru, gdje je u policiji produžio i hrvatsku ličnu kartu.
Zbog koronavirusa, letom iz Beograda preko Londona, bračni par Hajdu žurio je ostatku porodice u Kanadu. Dragutinova porodica vjeruje da ga je (neosnovano) prijavila njegova bivša snaha, hrvatske nacionalnosti, iz čiste zlobe, jer mrzi bivšeg djevera zbog toga što je oženio Srpkinju i što je bio na srpskoj strani u ratu devedesetih.
