3.3. Kriterijumi
Osnovni kriterijumi po kojima su žrtve srpske nacionalnosti stavljane na Veritas-ov spisak
su:
- da su živjele ili ratovale na području RH i RSK;
- da su stradale ili nestale u ratu ili poraću na području RH ili RSK, ili u izbjegličkim kolonama, odnosno u hrvatskim i bošnjačkim (muslimanskim) logorima, zatvorima ili kampovima i
- da je izvjesno ili vrlo vjerovatno da je njihova smrt/nestanak u uzročno posljedičnoj vezi sa ratom i ratnim dešavanjima u vremenu 1990 -1998. godine.
3.4. Kategorizacija žrtava
Ako je porodica potvrdila identifikaciju (klasičnu ili po DNK) i preuzela posmrtne
ostatke, odnosno saglasila se da posmrtni ostaci i dalje ostanu na mjestu primarnog ukopa, lice se svrstava među “poginule/sahranjene”.
U svim drugim slučajevima, bez obzira na informacije, o pogibiji lice je svrstano među nestale.
Po ovom kriteriju Veritas (interno) nestale vodi u tri grupe:
nestao – lice za koje ne postoji informacija ni da je živ ni da je mrtav;
nestao/poginuo – lice za koje postoji informacija o pogibiji , ali ne i o mjestu ukopa posmrtnih ostataka;
nestao/pokopan – lice za koje postoji informacija i o pogibiji i o mjestu ukopa, ali porodici nisu predani posmrtni ostaci.
S obzirom na protek vremena od prestanka ratnih dejstava, mala je vjerovatnoća da je neko sa spiska nestalih među živima, tako da su nestali već poodavno poprimili značenje poginuli.
4. Srpske žrtve rata i poraća na području Hrvatske i bivše RSK 1990 -1998. godine
4.1. Ukupne žrtve
4.1.1. Na osnovu Veritasovih istraživanja i evidencija sačinio sam izvještaj „Srpske
žrtve rata i poraća na području Hrvatske i bivše RSK (UNPA) u periodu od 1990. – 1998. godine”:
Pošto su se etnički motivisane likvidacije Srba nastavile i u poratnom periodu, to sam
za ovaj izvještaj uzeo period od početka sukoba pa do kraja 1998. godine, do kada su bila učestalija takva ubistva.
Kao kriterij za razvrstavanje žrtava po regionima, uzeto je mjesto pogibije odnosno mjesto posljednjeg javljanja ili viđenja žrtve.
4.1.2. Veritas je na osnovu navedenih kriterijuma, do 20.02.2014. do 31.12.2012. godine, ukupno verifikovao 7.134 7.032 poginulih i nestalih lica, od čega je do sada sahranjeno 5.186 (73%) 5.076 (72%) lica, dok se 1.948 (27%) 1.956 (28%) lica još vodi u kategoriji nestalih (po grupama: nestao = 1.056 1.046; nestao/poginuo = 436 441; nestao/pokopan = 447 469 lica).
Među žrtvama se nalazi 6.099 (85%) 6.016 (86%) muškaraca i 1.135 (15%) 1.016 (14%) žena, te 4.297 (60%) 4.265 (61%) vojnika, 187 (3%) milicionera i 2.650 2.580 (37%) civila.
Među žrtvama je 63 62 (1%) lica do 18 godina starosti; 5.018 (70%) 4.862 (69%) od 18 do 60 godina; 1.517 (21%) 1.569 (22%) preko 60; dok je za 536 539 (8%) nepoznata dob.
U toku 1990. godine stradala su 4 lica; 2.729 2.692 (38%) stradalo ih je 1991. godine; 930 905 (13%) stradalo ih je 1992. godine; 810 799 (11%) stradalo ih je 1993. godine; 248 (3%) 245 (4%) stradalo ih je 1994. godine; dok ih je 2.348 2.326 (33%) stradalo 1995. godine.
Etnički motivisana ubistva Srba, uglavnom staraca koji su ostali ili koji su se vraćali iz progonstva, nastavljena su i narednih nekoliko godina. U toku 1996. godine dogodila su se čak 40 takvih ubistava, u 1997. godini bilo ih je 15 13, a 1998. godine još 10 8. Od 61 ubijenog lica u tom periodu, za 31 28 leševi još nisu ni pronađeni.
Srbi su stradavali na cijelom području RSK: na Baniji stradalo ih je 1.168 (16) 1.166 (17% od ukupnog broja žrtava na srpskoj strani); u Istočnoj Slavoniji 1.135 1.120 (16%); u Lici 1.120 1.107 (16%); na Kordunu 474 468 (7%); u Sjevernoj Dalmaciji 1.605 (22) 1.593 (23%); u Zapadnoj Slavoniji 1.148 1.113 (16%); ali i izvan tog područja: na području RH izvan RSK stradalo ih je 141 131 (2%), a na području BiH čak 343 334 (5% od ukupnog broja žrtava na srpskoj strani).
4.2. Direktne žrtve
4.2.1. Za potrebe ovog postupka VERITAS je ukupne žrtve rata i poraća razdvojio na:
direktne – žrtve za koje je utvrđeno da su stradali od neprijateljske strane, odnosno da je njihova smrt u uzročno posljedičnoj vezi sa djelovanjem neprijateljskih snaga i
indirektne – žrtve koje su stradale na srpskoj strani i njihova smrt nije posljedica direktnog djelovanja neprijateljske strane, ali je svakako u uzročno posljedičnoj vezi sa ratnim stanjem.
Pod neprijateljskom stranom podrazumjevam one strane sa kojima je RSK bila u sukobu i od kojih su Srbi stradavali, uključujući i regularne i paramilitarne snage, a to su prvenstveno snage RH, te, u manjem opsegu, i snage armije BiH i Državne zajednice Herceg Bosne (HVO).
4.2.2. Po navedenim kriterijumima VERITAS je evidentirao 6.361 6.284 direktnih žrtava (89% od ukupnog broja), od kojih je do 20.02.2014. 31.12.2012. godine sahranjeno 4.473 4.382 (70%), dok se među nestalima vodi 1.888 1.902 (30%) lica (po grupama: nestao = 1.040 1.026; nestao/poginuo = 429 434; nestao/pokopan = 419 442).
Među žrtvama je 3.894 (61%) 3.868 (62%) uniformisanih i 2.467 (39%) 2.416 (38%) civilnih lica, te 5.429 5.361 (85%) muškaraca i 932 923 (15%) žena.
Povezani tekstovi
